Handelingen

Wierden, Burgemeester J.C. van den Bergplein 1 - Dorpskerk: verschil tussen versies

Uit Reliwiki

(cat+gebr)
(aanvulling)
 
(Een tussenliggende versie door dezelfde gebruiker niet weergegeven)
Regel 51: Regel 51:
==Geschiedenis==
==Geschiedenis==


Grote kruisvormige kerk met historische toren.
Grote kruisvormige kerk in neogotische vormen met historische toren.


==Monumentomschrijving Rijksdienst==
==Monumentomschrijving Rijksdienst==
Regel 112: Regel 112:
Afbeelding:10677 Wierden PKN. Hervormd Dorpskerk 1928 toren 15e OV. kopie ansichtkaart (2).JPG|kopie ansichtkaart
Afbeelding:10677 Wierden PKN. Hervormd Dorpskerk 1928 toren 15e OV. kopie ansichtkaart (2).JPG|kopie ansichtkaart
Afbeelding:10677 Wierden PKN. Hervormd Dorpskerk 1928 toren 15e OV. kopie ansichtkaart (3).JPG|kopie ansichtkaart
Afbeelding:10677 Wierden PKN. Hervormd Dorpskerk 1928 toren 15e OV. kopie ansichtkaart (3).JPG|kopie ansichtkaart
Afbeelding:Wierden Herv Kerk Naber 1860.jpg
Afbeelding:Wierden Herv Kerk Naber 1860.jpg|Orgel uit 1860 van C.F.A. Naber, dat tot 1944 dienst deed
Afbeelding:Wierden Dorpskerk 1966.jpg
Afbeelding:Wierden Dorpskerk 1966.jpg
Afbeelding:10677 Wierden PKN. Hervormd Dorpskerk 1928 toren 15e OV. opname 2006 © Henco de Bruijn Asperen (1).JPG|opname 2006  © H.B.A.
Afbeelding:10677 Wierden PKN. Hervormd Dorpskerk 1928 toren 15e OV. opname 2006 © Henco de Bruijn Asperen (1).JPG|opname 2006  © H.B.A.

Huidige versie van 15 nov 2023 om 06:39


Bezig met het laden van de kaart...
Algemene gegevens
Naam kerk: Dorpskerk
Genootschap: PKN Hervormde gemeente Wierden
Provincie: Overijssel
Gemeente: Wierden
Plaats: Wierden
Adres: Burgemeester J.C. van den Bergplein 1
Postcode: 7642GR
Jaar ingebruikname: 1928
Architect: Vixseboxse, J.
Huidige bestemming: kerk
Monument status: Rijksmonument 38901 (toren)
Gemeentelijk monument (kerk)


Geschiedenis

Grote kruisvormige kerk in neogotische vormen met historische toren.

Monumentomschrijving Rijksdienst

Toren N.H. Kerk. Gebouwd eind 15e eeuw; drie vierkante geledingen, bekroond door een achtkante ingesnoerde spits; galmgaten in de derde geleding. Klokkenstoel met klok van G. van Wou, 1495, diam. 97,5 cm.

In de media

Uit Reformatorisch Dagblad, 14 augustus 2007.

De dorpskerk in Wierden kent een lange geschiedenis, schrijft Cees Hoogendijk in zijn boekje ”De Dorpskerk van Wierden”. Hoogendijk, officier bij de Koninklijke Luchtmacht, is bestuurslid van de Historische Kring Wederden en schrijft regelmatig artikelen in boeken en periodieken over de plaatselijke historie. Daarnaast is hij ouderling in de hervormde gemeente te Wierden.

In zijn 76 bladzijden tellende boekje over de dorpskerk van Wierden, dat onlangs verscheen, gaat Hoogendijk terug naar het begin van het protestantisme in het Twentse dorp. Helemaal zeker is het niet, maar waarschijnlijk werd Wierden in 1236 een zelfstandige parochie na afsplitsing van de parochie Ootmarsum, die oorspronkelijk heel Noordoost-Twente omvatte. Volgens Hoogendijk waren de eerste „reformatorische ritselingen” in Twente in 1521 te horen in het klooster van Albergen. In 1544 ging het net over de grens liggende graafschap Bentheim over tot de leer van de Reformatie en werd luthers. De historie meldt dat in 1580 in Wierden een pastoor diende die de Augsburgse confessie was toegedaan. Vanuit Deventer werd in 1597 de Reformatie in Overijssel krachtig doorgevoerd.

In 1621 werd ds. Winand Gerrits, predikant in Rijssen, gelast ook in Wierden de gereformeerde prediking te brengen. De gemeente in Wierden werd gevraagd „den predikant iederen Zondag met een wagen van Rijssen te halen en weer terug te brengen.” In 1638 werd het allemaal officieel: Wierden kwam te ressorteren onder de gereformeerde classis Deventer.

In 1824 werd de oorspronkelijke middeleeuwse kerk van Wierden herbouwd. Hoelang de bouwperiode heeft geduurd, is niet bekend. Het priesterkoor werd afgebroken en het schip van de kerk oostwaarts verlengd tot een zaalkerk. Er werden in die tijd veel kerken in de zogenaamde waterstaatsstijl gebouwd. De bedehuizen kregen deze naam omdat ingenieurs van het ministerie van Waterstaat vanaf 1824 tot 1849 toezicht hielden op de bouw van de kerken of deze zelf ontwierpen. Ook de Wierdense dorpskerk werd in deze stijl gebouwd.

In het jaar 1846 schrijft journalist Harm Boom over de kerk in Wierden: „De Hervormde kerk te Wierden ziet er van binnen vrij goed uit en ’t is haar aantezien dat haar tooi nog eene jonge dagteekening draagt. Pilaren en plafond zijn helder wit en om de boeren -die zich zes dagen lang op veld en akker op twee beenen in balans hielden en daarom van den zondag gaarne een rust-, leun- en ligdag maken- te beletten om naar hartenlust tegen de pilaren te leunen en zoo onder de predikatie een uiltje te knappen, heeft men die pilaren met hekjes omringd. De banken zijn echter te donker rood geverwd en de stoelen weinig in getal.”

In 1929 werd de kerk in waterstaatsstijl vervangen door de huidige dorpskerk. Sommige historici menen dat een brand in 1927 de belangrijkste reden voor nieuwbouw was. Anderen zeggen dat een tekort aan zitplaatsen en de slechte bouwkundige staat van de oude kerk noopten tot nieuwbouw. Omdat ook in die tijd kerkelijke gemeenten niet over onbeperkte financiële middelen konden beschikken, werd besloten de kerk aan alle kanten 55 centimeter kleiner te maken dan oorspronkelijk de bedoeling was. Op 7 mei 1929 werd het kerkgebouw officieel in gebruik genomen. De ingebruikneming volgde een maand later dan gepland, omdat de schilder door de strenge winter de muren en banken niet eerder kon verven.

De plattegrond van de nieuwste dorpskerk, die zo’n 800 zitplaatsen telt, heeft de vorm van een Grieks kruis. Deze bouwvorm werd sinds de bouw van de Noorderkerk in Amsterdam in de hervormde en de gereformeerde kerkarchitectuur veelvuldig toegepast. Het interieur van de kerk wordt gedekt door houten zolderingen in de vorm van twee opgaande vlakken die aan de bovenzijde zijn afgeknot. Aan de buitengevels, die uit grauwe baksteen bestaan, is enige invloed zichtbaar van de zogenaamde Amsterdamse school.

De Wierdense hervormde gemeente, die zich verwant voelt met de Gereformeerde Bond in de Protestantse Kerk, telt ongeveer 2000 belijdende leden en zo’n 1500 doopleden. De gemeente is verdeeld in drie geografische wijken en heeft per wijk een eigen kerkenraad en predikant.

Orgel

Het orgel is in 1944/45 gebouwd door de firma B. Pels & Zoon (Alkmaar). In 1955-1956 plaatst Pels de nog steeds ontbrekende tongwerken. In 1966 restaureert de firma B. Koch & Zoon (Apeldoorn) het orgel en plaatst het in een nieuwe kas. De firma Slooff Orgelbouw (Ouderkerk aan den IJssel) restaureert het in 2002 opnieuw en wijzigt de dispositie.

Dispositie
  • Hoofdwerk (manuaal 1): Bourdon 16' - Prestant 8' - Gemshoorn 8' - Holpijp 8' - Octaaf 4' - Roerfluit 4' - Quint 2⅔' - Octaaf 2' - Mixtuur 1⅓' 4-5 sterk - Cornet 8' 5 sterk discant - Trompet 8'.
  • Positief (manuaal 2): Prestant 8' - Quintadeen 8' - Prestant 4' - Koppelfluit 4' - Blokfluit 2' - Spitsquint 1⅓' - Scherp 3-4 sterk - Dulciaan 8' - Tremulant.
  • Zwelwerk (manuaal 3): Prestant 8' - Roerfluit 8' - Salicionaal 8' - Vox céleste 8', vanaf c - Octaaf 4' - Fluit 4' - Nasard 2⅔' - Nachthoorn 2' - Terts 1 3/5' (2002) - Hobo 8' - Tremulant.
  • Pedaal: Prestantbas 16' - Subbas 16' - Octaaf 8' (unit) - Gedekt 8' (unit) - Koraalbas 4' (unit) - Ruispijp 4 sterk - Bazuin 16'.
  • Koppelingen: P + I / P + II / P + III / I + II / I + III / II + I / II + III.

Elektrische sleepladen. Manuaalomvang: C-g3. Pedaalomvang: C-f1.

Externe link

Afbeeldingen

Exterieur

Interieur