Handelingen

Uitwellingerga, Buorren 59 - Hermes-Tsjerke: verschil tussen versies

Uit Reliwiki

(In de media)
Regel 47: Regel 47:
==Geschiedenis==
==Geschiedenis==


Friese plaatsbenaming Twellegea
Friese plaatsbenaming Twellegea.
 
[[Afbeelding:09672 uitwellingerga vm. Ned. Hervormde Kerk 1690 toren 1893 bg. Buorren 59 Fr. opname 17-06-2005 © Leon Bok (3).jpg|thumb|250px|opname 17-06-2005  © Leon Bok]]
[[Afbeelding:09672 uitwellingerga vm. Ned. Hervormde Kerk 1690 toren 1893 bg. Buorren 59 Fr. opname 17-06-2005 © Leon Bok (3).jpg|thumb|250px|opname 17-06-2005  © Leon Bok]]
[[Afbeelding:09672 uitwellingerga vm. Ned. Hervormde Kerk 1690 toren 1893 bg. Buorren 59 Fr. opname 17-06-2005 © Leon Bok (1).jpg|thumb|250px|opname 17-06-2005  © Leon Bok]]
[[Afbeelding:09672 uitwellingerga vm. Ned. Hervormde Kerk 1690 toren 1893 bg. Buorren 59 Fr. opname 17-06-2005 © Leon Bok (1).jpg|thumb|250px|opname 17-06-2005  © Leon Bok]]
[[Afbeelding:09672 uitwellingerga vm. Ned. Hervormde Kerk 1690 toren 1893 bg. Buorren 59 Fr. opname 17-06-2005 © Leon Bok (5).jpg|thumb|250px|opname 17-06-2005  © Leon Bok]]
[[Afbeelding:09672 uitwellingerga vm. Ned. Hervormde Kerk 1690 toren 1893 bg. Buorren 59 Fr. opname 17-06-2005 © Leon Bok (5).jpg|thumb|250px|opname 17-06-2005  © Leon Bok]]
 
Deze kerk is eigendom van de stichting Alde Fryske Tsjerken. Het eerste stenen kerkje op deze plaats dateert tussen 1250 en 1300. In 1690 werd op de restanten van die kerk de huidige gebouwd en het zoontje van de grietman, Zeino van Burmania, mocht de eerste steen leggen. Uit de oude kerk komen de herenbank en het doophek. De eiken preekstoel (1675) komt uit de kerk van IJsbrechtum.
 
Deze kerk is eigendom van de stichting Alde Fryske Tsjerken. Het eerste stenen kerkje op deze plaats dateert tussen 1250 en 1300.  
 
In 1690 werd op de restanten van die kerk de huidige gebouwd en het zoontje van de grietman, Zeino van Burmania, mocht de eerste steen leggen. Uit de oude kerk komen de herenbank en het doophek. De eiken preekstoel (1675) komt uit de kerk van IJsbrechtum.
 
De oude toren functioneerde, zoals bij meer kerken het geval was, langere tijd als gevangenis. ‘Er is wel eens een kerkdienst gestaakt, omdat een krankzinnige gevangene zo ontzettend zat te vloeken en te tieren dat het een lawaai van jewelste was.
De oude toren functioneerde, zoals bij meer kerken het geval was, langere tijd als gevangenis. ‘Er is wel eens een kerkdienst gestaakt, omdat een krankzinnige gevangene zo ontzettend zat te vloeken en te tieren dat het een lawaai van jewelste was.
 
Bij een sterfgeval in het dorp gebeurt het vaak dat de kerk als aula gebruikt wordt. De overledene wordt dan opgebaard in de kerk.
Bij een sterfgeval in het dorp gebeurt het vaak dat de kerk als aula gebruikt wordt. De overledene wordt dan opgebaard in de kerk.  
 
 


==Monumentomschrijving Rijksdienst==
==Monumentomschrijving Rijksdienst==

Versie van 1 okt 2013 14:04


Algemene gegevens
Genootschap : Ned. Hervormde kerk
Gemeente : Súdwest Fryslân
Plaats : Uitwellingerga
Adres : Buorren 59
Provincie : Friesland
Jaar ingebruikname : 1690
Huidige bestemming : kerk
Naam kerk :
Architect :
Monument-status : Rijksmonument 39821
Inventarisatienummer : 09672


Geschiedenis

Friese plaatsbenaming Twellegea.

opname 17-06-2005 © Leon Bok
opname 17-06-2005 © Leon Bok
opname 17-06-2005 © Leon Bok

Deze kerk is eigendom van de stichting Alde Fryske Tsjerken. Het eerste stenen kerkje op deze plaats dateert tussen 1250 en 1300. In 1690 werd op de restanten van die kerk de huidige gebouwd en het zoontje van de grietman, Zeino van Burmania, mocht de eerste steen leggen. Uit de oude kerk komen de herenbank en het doophek. De eiken preekstoel (1675) komt uit de kerk van IJsbrechtum. De oude toren functioneerde, zoals bij meer kerken het geval was, langere tijd als gevangenis. ‘Er is wel eens een kerkdienst gestaakt, omdat een krankzinnige gevangene zo ontzettend zat te vloeken en te tieren dat het een lawaai van jewelste was. Bij een sterfgeval in het dorp gebeurt het vaak dat de kerk als aula gebruikt wordt. De overledene wordt dan opgebaard in de kerk.

Monumentomschrijving Rijksdienst

Herv. Kerk en toren op Kerkhof. Eenvoudig kerkgebouw uit 1690 blijkens gedenksteen met wapen Burmania. Toren uit 1873. In de kerk 17e eeuwse preekstoel, doophek en herenbank. Orgel uit 1893, afkomstig uit de Gereformeerde Kerk van Beetsterzwaag. Klokkstoel met klok van L. Haverkamp, 1787, diam. 89 cm.

Orgel

In 1875 leverde Bakker & Timmenga een orgel voor de kapel van het Kinderdorp Neerbosch. Dit orgel is in 1936 vervangen door een groter orgel van dezelfde firma. Rond 1938 werd het oude orgel in gebruik genomen in de Gereformeerde Kerk te Beetsterzwaag. Hier deed het dienst tot 1968. In dat jaar is het overgeplaatst naar de Hervormde Kerk te Uitwellingerga. In deze kerk was tot die tijd een harmonium in gebruik. Bg.

In de media

Uit Reformatorisch Dagblad d.d. 21 september 2013

De hervormde kerk in het Friese Uitwellingerga heeft 14 september –op Open Monumentendag– een nieuwe naam gekregen: Hermes-tsjerke.

Volgens de plaatselijke commissie van de Stichting Alde Fryske Tsjerken gaat het om een unieke gebeurtenis voor de kerk en voor Uitwellingerga. „Het is de enige kerk in Nederland met deze naam”, aldus Saskia Stellinga van de commissie. Historicus dr. Jabik van der Bij uit Uitwellingerga deed onderzoek en daaruit is gebleken dat de kerk eerder deze naam ook had. In het notulenboek van het Hof van Friesland uit 1525 wordt gesproken over de kerk van de heilige Hermes in Uitwellingerga. Hermes zou geleefd hebben in de tijd van paus Alexander, die vermoord werd in 115. De heilige Hermes staat bij rooms-katholieken bekend als de bestrijder van geestesziekten. Met een korte plechtigheid onthulde Van der Bij een naambordje. Van der Bij zocht ook uit hoe het Europees gezien zit met deze naam. Er zijn elf Hermeskerken in Italië, twee in Frankrijk, één in Engeland (Cornwall) en twee in België (Theux en Namen). Het blijft volgens Van der Bij nog een vraag waarom vroeger alleen de kerk van Uitwellingerga de naam Hermeskerk droeg.

Externe links

Afbeeldingen

Exterieur


Interieur