Brontekst bekijken van Schiedam, Nieuwstraat 34 - Grote of St. Janskerk

[[Categorie:Object]]
[[Categorie:MetKaart]]
[[Categorie:Rijksmonument]]
[[Categorie:PKN]]
[[Categorie:Schiedam]]
[[Categorie:Gemeente Schiedam]]
[[Categorie:Provincie Zuid-Holland]]


{{#display_map:3111AJ Nieuwstraat 34 Schiedam, Nederland|type=hybrid}}

{| 
! colspan="2" style="background-color:#517398; color:white;" | Algemene gegevens
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Naam kerk:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Janskerk
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Genootschap:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | PKN Ned. Hervormd
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Provincie:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Zuid-Holland
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Gemeente:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Schiedam
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Plaats:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Schiedam
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Adres:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Nieuwstraat 34
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Postcode:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | 3111AJ
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Inventarisatienummer:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | 03374
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Jaar ingebruikname:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | 14 e
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Architect:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | 
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Huidige bestemming:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | kerk
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Monument status:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Rijksmonument {{Rijksmonument|33240}}
|}

==Geschiedenis==
Grote historische kerk met toren.

September 2002 is de in 1262 gestichte NH Grote of Sint Janskerk weer in gebruik genomen voor kerkdiensten. Door de aanmerking als Kanjermonument kreeg de kerk een miljoenenbedrag van staatssecretaris Rick van der Ploeg. De bonte knaagkever had van het dak niet veel meer heel gelaten. Nieuwe balken en een nieuw dak zijn gemaakt. De glas-in-loodramen uit 1952 van Marius Richters zijn hersteld. En in de kerk hangen weer enorme kroonluchters, replica's van de oorspronkelijke. Voorwaarde van de subsidie was dat de kerk een openbare functie moet hebben. Hiervoor worden nu plannen ontwikkeld (rondleidingen, orgelconcerten, torenbeklimming, exposities, enz.). Op 10 september 2005 is de bliksem in de toren van de Grote Kerk of Sint Janskerk geslagen. De wijzers bleven op 7 minuten over half vijf in de ochtend staan. Het uurwerk van de toren is volledig weggesmolten. De toren is in de steigers gezet. Bij de restauratie van de gehele toren is veel houtwerk en verroest ijzerwerk vervangen. De betonvloer onder de torenspits is helemaal nieuw gemaakt. In de jaren 2000 tot 2002 was de kerk al geheel gerestaureerd. 

==Monumentomschrijving Rijksdienst==

====Kerk====
* Rijksmonument {{Rijksmonument|33240}}
Grote of St. JANSKERK, Hervormde kerk. Grote, driebeukige hallenkerk. Hoogkoor en noordelijk zijkoor omstreeks 1400; schip en zuidelijk zijkoor 15e eeuw. Uitwendig zeer sober; inwendig zuilen, waarvan de kapitelen versierd zijn met enkele bladkransen en houten tongewelven. Tegen het zuiderzijkoor een sacristie onder half schilddak tegen puntgevel; inwendig in rococo-vormen verbouwd XVIII. De zijkoren hebben rechte sluitingen en puntgevels; het middenkoor heeft een vijfzijdige absis. De kerk is gerestaureerd van 1946 tot 1949. Inventaris: rijk gesneden orgelkas in renaissancestijl, midden XVI, vergroot in 1680; preekstoel met "Inkijkens", waarin reliëfs omstreeks 1600; weelderig doophek met koperen boog XVII, schepenbank en burgemeestersbank XVIIId.

====Toren====
* Rijksmonument {{Rijksmonument|33241}}
Monumentale westtoren van de Grote of Sr. Janskerk, 15e eeuw. De uit vier geledingen samengestelde bakstenen torenromp heeft geen steunberen en in elke verdieping drie getraceerde ribben in ieder gevelvlak. De ijzeren spits en borstwering met kantelen dateren van een restauratie uit de jaren 1932-1934. Klokkenspel met 13 klokken van A.J. van den Ghein, 1786, 1 klok van Noorden & De Grave, 1710 en 25 moderne klokken. In de toren een aantal buiten gebruik gestelde klokken van A.J. van den Ghein, 1786. Klokkenstoel met klok van W. en Jasper Moer, 1519, diam. 168 cm en een klok van W. Sloterdiic en S. Butendiic, 1455, diam 144 cm en een klok van C. Noorden en J.A. de Grave, 1710, diam. 112 cm. Mechanisch smeedijzeren torenuurwerk, 18de eeuw, later voorzien van elektrische opwinding. Trommelspeelwerk van J. Steigerwald uit 1838.

== Orgels ==
====Hoofdorgel====
Het hoofdorgel is in 1974-1975 gebouwd door de firma D.A. Flentrop (Zaandam) in de orgelkas van Hendrick Niehoff (1552) en Jacob Cools (1712). In 1994 intoneert Flentrop Orgelbouw het orgel opnieuw, nadat de winddruk is verlaagd. In 2011 wordt het door de firma J.L. van den Heuvel (Dordrecht) gereinigd en met enkele registers uitgebreid. 

; Dispositie:

* Hoofdwerk (manuaal 2): Prestant 16' - Octaaf 8' (discant dubbel) - Holpijp 8' - Octaaf 4' - Gedekte fluit 4' - Quint 3' - Octaaf 2' - Mixtuur 2' 4-5 sterk - Scherp 1⅓' 4 sterk - Cornet 8' 5 sterk discant - Trompet 16' - Trompet 8'.
* Rugwerk (manuaal 1): Prestant 8' - Gedekt 8' - Prestant 4' - Octaaf 2' - Sesquialter 1⅓' 2 sterk - Mixtuur 1' 4-5 sterk - Dulciaan 8' - Tremulant. 
* Bovenwerk (manuaal 3): Baarpijp 8' - Quintadeen 8' - Roerfluit 4' - Nasard 3' - Woudfluit 2' - Flageolet 1' - Tertiaan 2 sterk - Vox humana 8' - Tremulant.
* Pedaal: Prestant 16' - Bourdon 16' - Roerquint 12' (2011) - Prestant 8' - Bourdon 8' - Roerquint 6' - Octaaf 4' - Mixtuur 2⅔' 5 sterk - Bazuin 16' - Trompet 8' - Klaroen 4'.
* Koppelingen: Rugwerk aan Pedaal - Hoofdwerk aan Pedaal - Rugwerk aan Hoofdwerk - Bovenwerk aan Hoofdwerk.
* Cymbelster
Mechanische sleepladen. Manuaalomvang: C-g3. Pedaalomvang: C-f1. Winddruk: 83 mm. WK.

====Koororgel====
Het koororgel is in 1993 gebouwd door Herman Pelgrim (Schiedam).

; Dispositie:
 
* Manuaal: Bourdon 8' bas/discant - Gamba 8' discant - Holzgedackt 4' - Quint 2⅔' discant - Holzprincipal 2' bas/discant - Octaaf 1' bas - Tertsfluit 1 3/5' discant.
* Pedaal: Bourdon 16'. 
* Pedaalkoppeling.
Mechanische sleeplade. Manuaalomvang: C-f3. Pedaalomvang: C-d1. 

== Externe link ==
* {{Wikipedia2|Grote_of_Sint-Janskerk_(Schiedam)}}
* {{Wikimedia|Grote_of_St._Janskerk_(Schiedam)}}
* {{Wikimedia|Interior_of_Grote_of_Sint-Janskerk_(Schiedam)}} (Interieur)
* [http://www.orgelnieuws.nl/wcms/modules/news/article.php?storyid=4308 Over het hoofdorgel]
* [http://www.orgels-en-kerken.nl/index/schiedam-grotekerk.htm Over het orgel]

== Afbeeldingen ==
====Exterieur====
<Gallery>
kerkschiedamJ1985.jpg | Ansichtkaart 1939 - WG
Bestand:Schiedam Janskerk 001.jpg | ansichtkaart 1968
afbeelding:ID_3374_-_Schiedam_NH_Grote_Kerk_Rol_095_(2).JPG
afbeelding:ID_3374_-_Schiedam_NH_Grote_Kerk_koorzijde_Rol_094_(34).JPG
Afbeelding:Schiedam De Waag naast N.H.Janskerk v.m.Doopkapel.JPG|v.m.doopkapel nu De Waag
Bestand:Schiedam, Nieuwstraat 34 - Grote of St. Janskerk -RdB-2015-001.JPG|Foto:Rob den Boer (2015)
Bestand:Schiedam, Nieuwstraat 34 - Grote of St. Janskerk -RdB-2015-002.JPG|Foto:Rob den Boer (2015)
Bestand:Schiedam, Nieuwstraat 34 - Grote of St. Janskerk -RdB-2015-003.JPG|Foto:Rob den Boer (2015)
Bestand:Schiedam, Nieuwstraat 34 - Grote of St. Janskerk -RdB-2015-004.JPG|Foto:Rob den Boer (2015)
Bestand:Schiedam, Nieuwstraat 34 - Grote of St. Janskerk -RdB-2015-005.JPG|Foto:Rob den Boer (2015)
Bestand:Schiedam, Nieuwstraat 34 - Grote of St. Janskerk -RdB-2015-006.JPG|Foto:Rob den Boer (2015)
Bestand:Schiedam, Nieuwstraat 34 - Grote of St. Janskerk -RdB-2015-007.JPG|Foto:Rob den Boer (2015)
Bestand:Schiedam, Nieuwstraat 34 - Grote of St. Janskerk -RdB-2015-022.JPG|Foto:Rob den Boer (2015)
</gallery>

====Interieur====
<gallery>
Afbeelding:Schiedam Nwstr.34 N.H.Grote-of Janskerk-Plattegr..JPG|Plattegrond van de kerk
kerkschiedamJ10336.jpg | foto - WG
Afbeelding:Schiedam Grote of St Janskerk.jpg|
Afbeelding:Schiedam Nwstr.34 N.H.Grote-of Janskerk-Orgel.JPG|
kerkschiedamJ10337.jpg | Ansichtkaart - WG
Afbeelding:Schiedam Nwstr.34 N.H.Grote-of Janskerk-Kl.orgel.JPG|Koororgel
Afbeelding:Schiedam Nwstr.34 N.H.Grote-of Janskerk-Piano.JPG|Vleugel
Afbeelding:Schiedam Nwstr.34 N.H.Grote-of Janskerk-Piano (2).JPG|Vleugel
Afbeelding:Schiedam Nwstr.34 N.H.Grote-of Janskerk-Ramen.JPG|Gebrandschilderde ramen in koor
Afbeelding:Schiedam Nwstr.34 N.H.Grote-of Janskerk-Ramen (1).JPG|Gebrandschilderde ramen in koor
Afbeelding:Schiedam Nwstr.34 N.H.Grote-of Janskerk-Kansel (1).JPG|Kansel
kerkschiedamJ5313.jpg  | Ansichtkaart - WG
Afbeelding:Schiedam Nwstr.34 N.H.Grote-of Janskerk-Doopvont.JPG|Doopvont
Afbeelding:Schiedam Nwstr.34 N.H.Grote-of Janskerk-Lezenaar.JPG|Lezenaar
Afbeelding:Schiedam Nwstr.34 N.H.Grote-of Janskerk-Paask.m.K..JPG|Paaskaars met kandelaar
Afbeelding:Schiedam Nwstr.34 N.H.Grote-of Janskerk-Av.maalstafel (1).JPG|Avondmaalstafel
Afbeelding:Schiedam Nwstr.34 N.H.Grote-of Janskerk-Av.maalstafel (2).JPG|Avondmaalstafel
Afbeelding:Schiedam Nwstr.34 N.H.Grote-of Janskerk-Knielb..JPG|Knielbank
Afbeelding:Schiedam Nwstr.34 N.H.Grote-of Janskerk-Herenb..JPG|Herenbank links
Afbeelding:Schiedam Nwstr.34 N.H.Grote-of Janskerk-Herenb. (1).JPG|Herenbank rechts
Afbeelding:Schiedam Nwstr.34 N.H.Grote-of Janskerk-Portaal.JPG|Portaal onder het orgel
Afbeelding:Schiedam Nwstr.34 N.H.Grote-of Janskerk-Kroonl..JPG|Kroonluchter
Afbeelding:Schiedam Nwstr.34 N.H.Grote-of Janskerk-Lit.bord.JPG|Liturgiebord
Afbeelding:Schiedam Nwstr.34 N.H.Grote-of Janskerk-Wandb..JPG|Bijbelteksten uit Genesis, Mattheus en een Psalm
Afbeelding:Schiedam Nwstr.34 N.H.Grote-of Janskerk-Wandb. (1).JPG|Bijbelteksten uit Romeinen en Petrus
Afbeelding:Schiedam Nwstr.34 N.H.Grote-of Janskerk-Wandb. (2).JPG|De 10 geboden
Afbeelding:Schiedam Nwstr.34 N.H.Grote-of Janskerk-Fotolijsten.JPG
Afbeelding:Schiedam Nwstr.34 N.H.Grote-of Janskerk-Fotolijsten (3).JPG
Afbeelding:Schiedam Nwstr.34 N.H.Grote-of Janskerk-Geschied..JPG
Afbeelding:Schiedam Nwstr.34 N.H.Grote-of Janskerk-Consist..JPG|Details consistorie
Afbeelding:Schiedam Nwstr.34 N.H.Grote-of Janskerk-Consist. (1).JPG|Details consistorie
Afbeelding:Schiedam Nwstr.34 N.H.Grote-of Janskerk-Consist. (2).JPG|Details consistorie
Afbeelding:Schiedam Nwstr.34 N.H.Grote-of Janskerk-Consist. (3).JPG|Details consistorie
Afbeelding:Schiedam Nwstr.34 N.H.Grote-of Janskerk-Consist. (4).JPG|Details consistorie
Afbeelding:Schiedam Nwstr.34 N.H.Grote-of Janskerk-Consist. (7).JPG|Details consistorie
Afbeelding:Schiedam Nwstr.34 N.H.Grote-of Janskerk-Consist. (5).JPG|Details consistorie
Afbeelding:Schiedam Nwstr.34 N.H.Grote-of Janskerk-Consist. (6).JPG|Details consistorie

Bestand:Schiedam, Nieuwstraat 34 - Grote of St. Janskerk -RdB-2015-008.JPG|Foto:Rob den Boer (2015)
Bestand:Schiedam, Nieuwstraat 34 - Grote of St. Janskerk -RdB-2015-009.JPG|Foto:Rob den Boer (2015)
Bestand:Schiedam, Nieuwstraat 34 - Grote of St. Janskerk -RdB-2015-010.JPG|Foto:Rob den Boer (2015)
Bestand:Schiedam, Nieuwstraat 34 - Grote of St. Janskerk -RdB-2015-011.JPG|Foto:Rob den Boer (2015)
Bestand:Schiedam, Nieuwstraat 34 - Grote of St. Janskerk -RdB-2015-012.JPG|Foto:Rob den Boer (2015)
Bestand:Schiedam, Nieuwstraat 34 - Grote of St. Janskerk -RdB-2015-013.JPG|Foto:Rob den Boer (2015)
Bestand:Schiedam, Nieuwstraat 34 - Grote of St. Janskerk -RdB-2015-014.JPG|Foto:Rob den Boer (2015)
Bestand:Schiedam, Nieuwstraat 34 - Grote of St. Janskerk -RdB-2015-015.JPG|Foto:Rob den Boer (2015)
Bestand:Schiedam, Nieuwstraat 34 - Grote of St. Janskerk -RdB-2015-016.JPG|Foto:Rob den Boer (2015)
Bestand:Schiedam, Nieuwstraat 34 - Grote of St. Janskerk -RdB-2015-017.JPG|Foto:Rob den Boer (2015)
Bestand:Schiedam, Nieuwstraat 34 - Grote of St. Janskerk -RdB-2015-018.JPG|Foto:Rob den Boer (2015)
Bestand:Schiedam, Nieuwstraat 34 - Grote of St. Janskerk -RdB-2015-019.JPG|Foto:Rob den Boer (2015)
Bestand:Schiedam, Nieuwstraat 34 - Grote of St. Janskerk -RdB-2015-020.JPG|Foto:Rob den Boer (2015)
</Gallery>