Handelingen

Oosterland, Torenplein 1 - Jodocuskerk

Uit Reliwiki


Algemene gegevens
Genootschap : PKN Hervormd
Gemeente : Schouwen-Duiveland
Plaats : Oosterland
Adres : Torenplein 1
Provincie : Zeeland
Jaar ingebruikname : 16e eeuw
Huidige bestemming : kerk
Naam kerk : St.Jodocus
Architect :
Monument-status : Rijksmonument
Inventarisatienummer: 06667


Geschiedenis

In 1354 vond er inpoldering plaats en kreeg Oosterland een houten kapel van de Heilige Jodocus. Later is deze kapel vervangen door de huidige kerk waarvan in 1612 het schip van de kerk door brand verloren is gegaan. In 1424 kreeg de toren een klok met als opschrift 'Willan Butndic Fecit int jaer ons Heere MCCCCXXIIII' oftewel Willem Buitendijk heeft mij gemaakt in het jaar onze Heren 1424. Deze grote klok weegt 450 kilogram, de kleine klok weegt 235 kilogram met opschrift 'Willan Butndic Fecit Ave Maria gratia plena, dominus cum' oftewel Willem Buitendijk heeft mij gemaakt, Wees gegroet Maria, vol van Genade, de Heer is met u. Deze beide klokken zijn op 31 maart 1943 door de Duitsers geroofd maar deze is net als de andere klokken in Zeeland teruggevonden in het IJsselmeer. De schipper heeft expres het schip laten zinken, zodat de Duitsers deze klokken niet konden omsmelten. Zodoende hangen de klokken weer in de gerestaureerde toren. De koorruimte doet na 1612 als kerkruimte dienst. In 1650 kwam er een ambachtsherenbank en deze staat er nog steeds. Voor de Watersnoodramp van 1953 stond deze bank voor in de kerk en rechts van de kansel, nu staat het onder het orgel. De huidige Voorkerk van de kerk was in de 19de eeuw een schoolgebouwtje en daarna gemeentehuis. In 1964, na de restauratie heeft gemeente de Voorkerk teruggeven aan de kerk. In de Tweede Wereldoorlog is het per ongeluk door Engelsen deels verwoest met daarbij de toren. De toren was voor de oorlog vijftien meter hoog en de dorpsbewoners noemden het toen een duiventil omdat deze toren zo laag was. In 1949-1950 is de toren verhoogd tot 22 meter. In de vroegere eeuwen werd getracht om deze toren een spits te geven. Die is er nooit gekomen. In 1732 kreeg de kerk een grote regenbak links van de huidige ingang. In de kerk hangt een marmeren grafmonument van de adellijke vrouwe Suzanna Maria Lonque.Zij is overleden in 1752. In 1898 heeft de kerk een grondige opknapbeurt gehad. Tijdens de watersnood van 1953 heeft de kerk ook te lijden gehad en was er in de kerk een ravage. Dat is nu nog te zien aan de deuren in de kerk. De kerk heeft nog enige oude grafzerken uit 1504, 1515, 1533, 1545 en 1551. In 1612 werd het door dorp getroffen door een grote brand. Het koor dateert uit 1579, de kansel uit 1574. In hetzelfde jaar dat de kansel gereed kwam werd de kerk protestants. De eerste dominee van Oosterland die in 1574 werd bevestigd, was voorheen van dezelfde kerk pastoor voor de rooms-katholieke kerk. Tot 2008 heeft de kerk van Oosterland vanaf 1574 47 predikanten gehad. Voor de watersnood van 1953 was er ook nog een dooptuin. De buitenmuur van het koor is in verschillende fasen gebouwd, wat goed te zien is.

De toren is oorspronkelijk uit de 15de eeuw.

opname 17-07-2009 © Leon Bok
opname 17-07-2009 © Leon Bok

Orgel

In het gebouw is 1 pijporgel aanwezig

Het orgel heeft de volgende plaats in het gebouw: galerij boven ingang Over het orgel zijn de volgende informatiebronnen bekend: Website http://www.orgelsinzeeland.nl Archief P. Sevestre Historische gegevens

De bouwer van orgelkas en binnenwerk is waarschijnlijk J. van Gelder

Orgelkas en binnenwerk zijn opgeleverd in 1905

Het orgel had als oorspronkelijke locatie in het gebouw de volgende plaats: Enkele meters naar voren op de galerij boven de ingang

Na de bouw van het orgel zijn de volgende werkzaamheden uitgevoerd: 1956: W. van Leeuwen: restauratie waarbij geoxideerde metalen onderdelen zijn vervangen, houtworm werd bestreden en de Cornet III sterk disc. werd vervangen door een Mixtuur III-V sterk. Verplaatsing van het orgel naar achteren. ca. 1980: Fa. Pels & Van Leeuwen: Hersteld van de windladen in verband met lekkages. Herintonatie van het pijpwerk.

Technische gegevens

Het orgel is voorzien van de volgende klavieren: één manuaal, aangehangen pedaal (zonder eigen registers)

De dispositie is als volgt: Manuaal: Bourdon 16’, Prestant 8’, Holpijp 8’, Gamba 8’ disc., Celeste 8’, Octaaf 4’, Piccolo 2’, Mixtuur III-V sterk Pedaal: aangehangen

Plaats klaviatuur / speeltafel: rechterzijde kas Manuaalomvang: C-f’’’; Pedaalomvang: C-d’; Deling Bas/Discant: b/c’ Windladensysteem: sleeplade; Toetstractuur: mechanisch; Registertractuur: mechanisch; Stemtoonhoogte: a1 = 440 Hz Stemmingssysteem (Temperatuur): Evenredig zwevend

[INVCOZZL]

Monumentbeschrijving

De Ned.Herv.Kerk, plm 1500. Baksteenbouw met banden in de gevels en met hoekblokken aan de beren van het koor. Koor van drie traveeën en 5/10 sluiting overdekt door een houten tongewelf, met ribben rustende op geprofileerde muurstijlen op zandstenen draagstenen. Vroeger transept vervangen door twee traveeën die koor verlengen. Inwendig: preekstoel plm 1700 met houten lezenaar op houten schelp. Bank met wapens van de Jonge en Stavenisse, XVIIc. Marmeren wandtafel voor Suzanna Maria Lonque, wed. Johannes Cau (1752). Aantal hardstenen grafzerken o.a. gedateerd 1515, 1545, 1551.

Predikanten

1574 - 1575 Bernard Pietersz.

1577 - 1578 Antonius Algoed

1578 - 1580 Cornelis Rengerse

1580 - 1614 Daniël Hendriksz Slaet

1614 - 1615 N. van Heijst

1615 - 1624 M. Bruinvisch

1624 - 1638 T. Damman

1638 - 1644 L. de Wasier

1644 - 1651 J. Eduardi

1652 - 1662 J. Pipard

1662 - 1670 Joh. Kerkhove

1671 - 1679 B. Kousemaker

1679 - 1685 Th. Saal

1686 - 1695 Isaak Biscop

1695 - 1699 Abraham van Rijssel

1700 - 1705 Wilhelmus Muller

1706 - 1720 Abel Fechierre

1720 - 1728 Johannes Stenhuis

1728 - 1742 Petrus Johannes Pedecoeur

1742 - 1784 Jacobus van Cleeff

1785 - 1788 Izaak Beausar

1789 - 1793 Bernardus van Weemen

1794 - 1798 Jeromias Schoenmakers

1798 - 1840 Gerbrand Hendrik Schutter

1841 - 1853 Bernardus Gewin

1854 - 1859 Lodewijk Hendrik Frederik Creutzberg

1859 - 1866 Theodorus Jacobus van Stipriaan Luisciûs

1867 - 1870 John Thomas Frederik Ulrich Lauts

1871 - 1874 Jan Anthonie de Vlieger

1876 - 1878 Frederik Willem Stutterheim

1880 - 1886 Louis August Frederik Creutzberg

1887 - 1889 Boudewijn Bollèe

1891 - 1897 Dr. Pieter Adriaan Klap

1898 - 1904 Gerard Smit

1904 - 1907 C.J.L. Ruijsch van Dugteren

1908 - 1943 Dr. Willem Hendrik Weeda

1946 - 1949 Corstiaan Louis van den Broeck

1950 - 1956 Willem Radstake

1956 - 1961 Gerrit Jan Rijks

1961 - 1967 Hendrik Jacobus Groenewegen Jr.

1967 - 1971 Hendrik Ommering

1973 - 1978 Martinus Cornelis van der Meer

1978 - 1983 Johan Plante

1984 - 1989 Willem Vijfwinkel

1990 - 1995 Johan Carel Hanekamp

1996 - 2000 Jorrit de Haan

2001 - 2008 Reijer Rutgerus Jan de Bruijn

2010 - heden Adam van der Ploeg

Links

KLIK voor informatie in andere SITES (Koppellink)

[http://www.hervormdoosterland.nl/

Afbeeldingen

De volgende foto's zijn op 20 december 2009 gemaakt door J.B. v.d. Bie, Oosterland.
De volgende foto's zijn op 19 januari 2010 genomen door J.B. v.d. Bie, Oosterland
Deze volgende foto is genomen op 2 maart 2010 door J.B. v.d. Bie, Oosterland.
Deze volgende foto's zijn genomen op 21-03-2010 door J.B. v.d. Bie, Oosterland.
De volgende foto's van het nieuwe meubilair in de consistoriekamer zijn gemaakt op 23 maart 2010 door J.B. v.d. Bie, Oosterland
De volgende fotos zijn gemaakt in de Voorkerk op 6 juni 2010 door J.B.v.d.Bie, Oosterland
De volgende foto's zijn op 25 juli 2010 genomen door J.B. v.d. Bie, Oosterland.
De volgende foto's zijn op 12-09-2010 genomen door J.B. v.d. Bie, Oosterland.
De volgende foto's is op 10-10-2010 genomen door J.B. v.d. Bie, Oosterland.
Nieuwe foto's 20-11-2011, J.B.v.d.Bie, Oosterland (Zld).
Foto's 27-11-2011, J.B.v.d.Bie, Oosterland (Zld).
Foto's 12-08-2012, J.B.v.d.Bie, Oosterland (Zld).
Foto's 09-12-2012, J.B.v.d.Bie, Oosterland (Zld).
Foto's 16-12-2012, J.B.v.d.Bie, Oosterland (Zld).
Foto's 26-12-2012, J.B.v.d.Bie, Oosterland (Zld).