Handelingen

Oosterland, Torenplein 1 - Jodocuskerk: verschil tussen versies

Uit Reliwiki

kGeen bewerkingssamenvatting
kGeen bewerkingssamenvatting
Regel 211: Regel 211:
Bestand:Oosterland N.H.Jodocuskerk-Antependia.jpg|Antependia.(|foto:J.B.v.d.Bie Oosterland (2013))
Bestand:Oosterland N.H.Jodocuskerk-Antependia.jpg|Antependia.(|foto:J.B.v.d.Bie Oosterland (2013))
Bestand:Oosterland N.H.Jodocuskerk-Antependia (1).jpg|Antependia.(|foto:J.B.v.d.Bie Oosterland (2013))
Bestand:Oosterland N.H.Jodocuskerk-Antependia (1).jpg|Antependia.(|foto:J.B.v.d.Bie Oosterland (2013))
Bestand:Oosterland N.H.Jodocuskerk-Niewe indeling rond de kansel (2).jpg|Nieuwe indeling rond de kansel.(|foto:J.B.v.d.Bie Oosterland (2014))
</gallery>
</gallery>

Versie van 29 okt 2014 12:02


Algemene gegevens
Genootschap : PKN Hervormd
Gemeente : Schouwen-Duiveland
Plaats : Oosterland
Adres : Torenplein 1
Provincie : Zeeland
Jaar ingebruikname : 16e eeuw
Huidige bestemming : kerk
Naam kerk : St.Jodocus
Architect :
Monument-status : Rijksmonument 14160(K)14162
Inventarisatienummer: 06667


Geschiedenis

In 1354 vond er inpoldering plaats en kreeg Oosterland een houten kapel van de Heilige Jodocus. Later is deze kapel vervangen door de huidige kerk waarvan in 1612 het schip van de kerk door brand verloren is gegaan. In 1424 kreeg de toren een klok met als opschrift 'Willan Butndic Fecit int jaer ons Heere MCCCCXXIIII' oftewel Willem Buitendijk heeft mij gemaakt in het jaar onze Heren 1424. Deze grote klok weegt 450 kilogram, de kleine klok weegt 235 kilogram met opschrift 'Willan Butndic Fecit Ave Maria gratia plena, dominus cum' oftewel Willem Buitendijk heeft mij gemaakt, Wees gegroet Maria, vol van Genade, de Heer is met u. Deze beide klokken zijn op 31 maart 1943 door de Duitsers geroofd maar deze is net als de andere klokken in Zeeland teruggevonden in het IJsselmeer. De schipper heeft expres het schip laten zinken, zodat de Duitsers deze klokken niet konden omsmelten. Zodoende hangen de klokken weer in de gerestaureerde toren. De koorruimte doet na 1612 als kerkruimte dienst. In 1650 kwam er een ambachtsherenbank en deze staat er nog steeds. Voor de Watersnoodramp van 1953 stond deze bank voor in de kerk en rechts van de kansel, nu staat het onder het orgel. De huidige Voorkerk van de kerk was in de 19de eeuw een schoolgebouwtje en daarna gemeentehuis. In 1964, na de restauratie heeft gemeente de Voorkerk teruggeven aan de kerk. In de Tweede Wereldoorlog is het per ongeluk door Engelsen deels verwoest met daarbij de toren. De toren was voor de oorlog vijftien meter hoog en de dorpsbewoners noemden het toen een duiventil omdat deze toren zo laag was. In 1949-1950 is de toren verhoogd tot 22 meter. In de vroegere eeuwen werd getracht om deze toren een spits te geven. Die is er nooit gekomen. In 1732 kreeg de kerk een grote regenbak links van de huidige ingang. In de kerk hangt een marmeren grafmonument van de adellijke vrouwe Suzanna Maria Lonque.Zij is overleden in 1752. In 1898 heeft de kerk een grondige opknapbeurt gehad. Tijdens de watersnood van 1953 heeft de kerk ook te lijden gehad en was er in de kerk een ravage. Dat is nu nog te zien aan de deuren in de kerk. De kerk heeft nog enige oude grafzerken uit 1504, 1515, 1533, 1545 en 1551. In 1612 werd het door dorp getroffen door een grote brand. Het koor dateert uit 1579, de kansel uit 1574. In hetzelfde jaar dat de kansel gereed kwam werd de kerk protestants. De eerste dominee van Oosterland die in 1574 werd bevestigd, was voorheen van dezelfde kerk pastoor voor de rooms-katholieke kerk. Tot 2008 heeft de kerk van Oosterland vanaf 1574 47 predikanten gehad. Voor de watersnood van 1953 was er ook nog een dooptuin. De buitenmuur van het koor is in verschillende fasen gebouwd, wat goed te zien is.

De toren is oorspronkelijk uit de 15de eeuw.

opname 17-07-2009 © Leon Bok
opname 17-07-2009 © Leon Bok

Monumentomschrijving Rijksdienst

Kerk

Zaalkerk in Amsterdamse School-stijl, met paraboolvormige entree, expressief metselwerk en detaillering van het uurwerk. Naar ontwerp (1927) van de Amersfoortse architect Willem van Gent. Fraai interieur met eikenhouten communiebank (1693) en schilderijen van Hendrick Bloemaert. Deze kunstwerken waren afkomstig van de voorganger van deze kerk, een schuilkerk uit 1692.

Toren

Kerktoren met zadeldak en aan de toren verbonden westgevel plm 1400. Sedert kerkbrand 1612 losstaand. Klokkenstoel met twee klokken van W. Butendiic, 1424?, beide diameters 80 cm.

Orgel

In het gebouw is 1 pijporgel aanwezig.Het orgel heeft de volgende plaats in het gebouw: galerij boven ingang Over het orgel zijn de volgende informatiebronnen bekend: Website http://www.orgelsinzeeland.nl Archief P. Sevestre

Historische gegevens

De bouwer van orgelkas en binnenwerk is waarschijnlijk J. van Gelder. Orgelkas en binnenwerk zijn opgeleverd in 1905. Het orgel had als oorspronkelijke locatie in het gebouw de volgende plaats: Enkele meters naar voren op de galerij boven de ingang

Na de bouw van het orgel zijn de volgende werkzaamheden uitgevoerd: 1956: W. van Leeuwen: restauratie waarbij geoxideerde metalen onderdelen zijn vervangen, houtworm werd bestreden en de Cornet III sterk disc. werd vervangen door een Mixtuur III-V sterk. Verplaatsing van het orgel naar achteren. ca. 1980: Fa. Pels & Van Leeuwen: Hersteld van de windladen in verband met lekkages. Herintonatie van het pijpwerk.

Technische gegevens

Het orgel is voorzien van de volgende klavieren: één manuaal, aangehangen pedaal (zonder eigen registers)

De dispositie is als volgt: Manuaal: Bourdon 16’, Prestant 8’, Holpijp 8’, Gamba 8’ disc., Celeste 8’, Octaaf 4’, Piccolo 2’, Mixtuur III-V sterk Pedaal: aangehangen

Plaats klaviatuur / speeltafel: rechterzijde kas Manuaalomvang: C-f’’’; Pedaalomvang: C-d’; Deling Bas/Discant: b/c’ Windladensysteem: sleeplade; Toetstractuur: mechanisch; Registertractuur: mechanisch; Stemtoonhoogte: a1 = 440 Hz Stemmingssysteem (Temperatuur): Evenredig zwevend

[INVCOZZL]

Externe links

Afbeeldingen