Handelingen

Haarlem, Leidsevaart 146 - Kathedrale Basiliek St. Bavo: verschil tussen versies

Uit Reliwiki

Regel 123: Regel 123:
==Afbeeldingen==
==Afbeeldingen==
====Exterieur====
====Exterieur====
<gallery>
<gallery>
Haarlem Kathdrale basiliek Baavo 1898.jpg|1898
Haarlem Kathdrale basiliek Baavo 1898.jpg|1898
Afbeelding:Situatie na tweede bouwfase opn. ca. 1910. Uit Cuypers & Kalf, 1914.jpg|Oude opname ca. 1910
Afbeelding:Situatie na tweede bouwfase opn. ca. 1910. Uit Cuypers & Kalf, 1914.jpg|Oude opname ca. 1910
Kerkhaarlemre6494.jpg | Ansichtkaart 1925 - WG
Kerkhaarlemre6494.jpg | Ansichtkaart 1925 - WG
Kerkhaarlemre8168.jpg | Ansichtkaart 1943 - WG
Kerkhaarlemre8168.jpg | Ansichtkaart 1943 - WG
Regel 158: Regel 156:
Afbeelding:05519 Haarlem RK. Bavo 1930 Leidsevaart 146 NH. opname 22-04-2008 foto. Edward Ippel. Hoorn (7).JPG|opname 22-04-2008  foto. Edward Ippel. Hoorn.
Afbeelding:05519 Haarlem RK. Bavo 1930 Leidsevaart 146 NH. opname 22-04-2008 foto. Edward Ippel. Hoorn (7).JPG|opname 22-04-2008  foto. Edward Ippel. Hoorn.
Afbeelding:05519 Haarlem RK. Bavo 1930 Leidsevaart 146 NH. opname 22-04-2008 foto. Edward Ippel. Hoorn (6).JPG|opname 22-04-2008  foto. Edward Ippel. Hoorn.
Afbeelding:05519 Haarlem RK. Bavo 1930 Leidsevaart 146 NH. opname 22-04-2008 foto. Edward Ippel. Hoorn (6).JPG|opname 22-04-2008  foto. Edward Ippel. Hoorn.
Afbeelding:05519 Haarlem RK. Bavo 1930 Leidsevaart 146 NH. opname 22-04-2008 foto. Edward Ippel. Hoorn (2).JPG|opname 22-04-2008  foto. Edward Ippel. Hoorn.
Afbeelding:05519 Haarlem RK. Bavo 1930 Leidsevaart 146 NH. opname 22-04-2008 foto. Edward Ippel. Hoorn (2).JPG|opname 22-04-2008  foto. Edward Ippel. Hoorn.
Bestand:Haarlem, Leidsevaart 146 - Kathedrale Basiliek St. Bavo-AntonvD-2016-050.jpg|Foto:Anton van Daal (2016)
Bestand:Haarlem, Leidsevaart 146 - Kathedrale Basiliek St. Bavo-AntonvD-2016-050.jpg|Foto:Anton van Daal (2016)
Regel 165: Regel 162:
Bestand:Haarlem, Leidsevaart 146 - Kathedrale Basiliek St. Bavo-AntonvD-2016-053.jpg|Foto:Anton van Daal (2016)
Bestand:Haarlem, Leidsevaart 146 - Kathedrale Basiliek St. Bavo-AntonvD-2016-053.jpg|Foto:Anton van Daal (2016)
Bestand:Haarlem, Leidsevaart 146 - Kathedrale Basiliek St. Bavo-AntonvD-2016-054.jpg|Foto:Anton van Daal (2016)
Bestand:Haarlem, Leidsevaart 146 - Kathedrale Basiliek St. Bavo-AntonvD-2016-054.jpg|Foto:Anton van Daal (2016)
</gallery>
=====Beeldengroepen=====
<gallery>
Bavo bvhh 2 juli 13 (2) 19555 11.jpg|Bron:Wikimedia/Bernadette van Hellenberg Hubar
</gallery>
</gallery>



Versie van 27 aug 2021 09:23


Bezig met het laden van de kaart...
Algemene gegevens
Naam kerk: Kathedrale Basiliek St. Bavo
Genootschap: Rooms-Katholieke Kerk
Provincie: Noord-Holland
Gemeente: Haarlem
Plaats: Haarlem
Adres: Leidsevaart 146
Postcode: 2013HA
Inventarisatienummer: 05519
Jaar ingebruikname: 1898
Architect: Joseph Cuypers (1861 - 1949), m.m.v. Jan Stuyt (1868 - 1934) en Pierre Cuypers Jr (1891 - 1982)
Huidige bestemming: kathedrale basiliek
Monument status: Rijksmonument 19555

Geschiedenis

opname 22-04-2008 foto. Edward Ippel. Hoorn.
opname 22-04-2008 foto. Edward Ippel. Hoorn.

Indrukwekkend, uniek kerkgebouw, met dubbeltorenfront en kruisingkoepel.

Kathedrale Basiliek St. Bavo aan de Leidsevaart te Haarlem, gebouwd in drie fasen tussen 1895 en 1930. De stad Haarlem kreeg in 1559 een bisschopszetel. De huidige Grote of St. Bavokerk aan de Grote Markt fungeerde vanaf toen als kathedraal. Sinds de Reformatie is die kerk in handen van de protestanten.

Na het herstel van de bisschoppelijke hiërarchie in 1853 werd Haarlem weer een bisschopsstad. De St. Jozefkerk aan de St. Jansstraat heeft vanaf toen tot 1898 als kathedraal gediend. Deze neoclassicistische kerk was spoedig voor de kathedraalfunctie te klein en het bisdom kon een grotere en representatieve kathedraal goed gebruiken. Zodoende kwam de huidige kathedraal aan de Leidsevaart, ten zuidwesten van de binnenstad, tot stand. De architect was Joseph Cuypers (1861 - 1949), zoon van de bekende architect Pierre Cuypers (1827 - 1921). Tijdens de eerste bouwfase was Jan Stuyt (1868-1934), zijn latere compagnon, hoofdopzichter. Op 2 mei 1898 werd het toen gebouwde deel (koorpartij) ingewijd door Mgr. Bottemanne, de toenmalige bisschop van Haarlem. In 1902-'06 volgde de bouw van dwarsschip, vieringkoepel en schip en in 1928-'30 tenslotte de afbouw van westtorens en portalen (zie ook beschrijving onder). Tijdens de laatste twee bouwfasen is het oorspronkelijke ontwerp van Cuypers op diverse plaatsen gewijzigd uitgevoerd. Daardoor ontstond het huidige, zeer eclectische, en voor de r.-k. kerkbouw van die tijd ongebruikelijke en vernieuwende geheel (zie onder). De St. Bavokathedraal was destijds de enige nieuwgebouwde kathedraal in Nederland en fungeert tot op de dag van vandaag als zodanig. De Kathedraal is in 1948 tot Basiliek verheven, wegens het toen 50-jarig bestaan van het hieronder genoemde, in 1898 voltooide en in gebruik genomen gedeelte. De restauratie van deze (uiterst belangrijke en unieke) kerk vindt in etappes plaats vanaf najaar 2010, waarbij delen van het interieur tijdelijk ontoegankelijk zijn geweest. In 2011-2012 is de eerste fase (van het dwarsschip en de koepel) uitgevoerd. Vervolgens is in 2013 het hoogkoor gerestaureerd. Als laatste worden in 2015-2017 het schip en de westtorens aangepakt.

  • Vanaf 2020 wordt deze kerk in recentere publicaties "De KoepelKathedraal" genoemd.
  • 2021 De beide westtorens zijn voorzien van elk 4 vlaggenmasten, waaraan op feestdagem vlaggen hangen.

Monumentomschrijving Rijksdienst

KATHEDRALE BASILIEK van St. Bavo. 1895-1930, Joseph Cuypers (1861 - 1949). Koor 1895-1898, transept, kruisingstoren en schip 1902-1906, westtorens 1927-1930. Driebeukige kruisbasiliek met koepel en twee westtorens, kapellen langs de zijbeuken en straalkapellen rond de kooromgang. Markeert de overgang van de neogotiek naar een nieuwe kerkelijke bouwkunst. Eclectisch bouwwerk met motieven, ontleend aan het romaans, de vroege Franse gotiek, Moorse en Assyrische versieringsvormen, de art nouveau en aan de eigentijdse bouwtrant van Berlage en De Bazel. Decoratie en aankleding o.a. door F.W. Mengelberg, J.P. Maas, Mari Andriessen (beeldhouwers), Jan Toorop en Han Bijvoet (tegeltableaux), Lambert Lourijssen (mozaïeken Sacramentskapel), Antoon Molkenboer, Jan Eloy en Leo Brom (edelsmeden), Jules Dobbelaere, Dom Jac. van der Meij en Han Bijvoet (glazeniers).

Het oorspronkelijke orgel met drie manualen en vrij pedaal, in 1923 gemaakt door de Gebr. Adema te Amsterdam voor de r.-k. Willibrordus buiten de Veste in Amsterdam, is in 1971 overgeplaatst naar de St. Bavokathedraal in Haarlem. Nadien uitgebreid met een vierde manuaal door de fa. Schreurs te Amsterdam. Mechanisch torenuurwerk.

De voormalige, halfrond afgesloten DOOPKAPEL, teruggerooid gesitueerd aan het westelijk uiteinde van de sacristie, wordt door een kegelvormig dak bekroond en wordt tevens begrensd door de ronde zuidwestelijke traptoren.

In de media

  • Uit Het Nieuws van den Dag, 10 Februari 1896.

De Kathedraal te Haarlem, welke gebouwd wordt aan de Leidschevaart, zal in 1898 reeds zóó ver gereed zijn, dat daarin dienst kan gedaan worden. Omtrent deze kerk — welke de nieuwe St. Bavo zal heeten en ter gedachtenis aan het 25-jarig priesterschap van Mgr. Bottemanne, den Bisschop van Haarlem, gesticht wordt — kunnen wij de volgende bijzonderheden mededeelen: De Kathedraal zal, wat lengte en breedte betreft, — 100 en 40 meter — ongeveer zoo groot worden als de Notre-Dame te Parijs en in den vroeg-gothischen stijl, gelijk weleer de kerken aan den Rijn, gebouwd worden. Van de 12 torentjes rondom het gebouw zullen de twee torens, de frontzijde flankeerend, 80 à 100 meter hoog worden, en boven het middenschip zal zich een koepel verheffen van 70 meter, staande op vier kolossale pijlers, rustende elk op 100 palen. De oostzijde der Kathedraal moet 7 transkapellen bevatten.

De inwendige bouw zal met gelen siersteen geschieden, wat in ons land nog nergens voorkomt. Bovendien wordt de rijke ornamentiek van verglaasd, bleekkleurig terracotta, de vrij staande kolommen en kolonetten uit Labrador-graniet vervaardigd. Ook zal het orgel met koor, in tegenstelling met andere R.K. kerken, in de transept geplaatst worden. De Kathedraal moet, wanneer zij geheel gereed is, 1600 menschen kunnen bevatten. De stoute ontwerper is de Heer Joseph Cuypers (1861 - 1949), te Amsterdam. Nog dient vermeld te worden, dat de steigers, voor den bouw benoodigd, als in vroeger tijden, zigzagsgewijze naar boven oploopen, en daardoor een grooter weerstandsvermogen bieden.

  • Uit Het Vaderland, 16 September 1924.

Voltooiing der nieuwe St. Bavo-kerk te Haarlem.

In het bisdom Haarlem heeft zich een comité gevormd onder voorzitterschap van den vicaris-generaal mr. Möllmann om den afbouw der kathedrale kerk van Haarlem mogelijk te maken. Men hoopt dat tegen het zilveren bisschopsjubileum van mgr. Callier, 28 October 1928, de twee torens met de klokken voltooid zullen zijn.

  • Uit Reformatorisch Dagblad, 28 juni 2011.

De Roosendaalse architect Geert van der Aa is vorige week in de Sint-Bavo-kathedraal in Haarlem uitgeroepen tot winnaar van de innovatiewedstrijd Holy Warming. De wedstrijd is een initiatief van Nudge, een organisatie die een duurzame samenleving sneller dichterbij wil brengen. Dit keer was de vraag hoe monumentale kerkgebouwen zoals de Bavo kunnen besparen op energie. Van der Aa stelt dat dit kan door in de kelders van de Bavokathedraal een datacenter van een commercieel bedrijf te huisvesten. Met zijn „uiterst originele en innovatieve ontwerp ”Church on a Cloud” helpt hij niet alleen de ict-indus­trie maar voorziet hij ook het monumentale kerkgebouw aan een duurzame klimaatbeheersing”, zo vindt de jury. De winnaar kreeg een cheque van 5000 euro overhandigd.

Met een datacentrale in de kerk slaat de architect twee vliegen in één klap. Met de koude lucht uit de kerk worden de computers gekoeld. De verwarmde lucht wordt daarna teruggeleid en brengt de kerk op een aangename temperatuur. Door gebruik te maken van deze restwarmte hoeft de Bavo niet te investeren in een nieuwe warmtebron als vervanging van de oude ketel op stookolie.

De jury moest uit veertig inzendingen afkomstig van bouwconcerns, monumentenspecialisten, architectenbureaus, studententeams en creatieve consumenten, kiezen. Alle inzendingen zijn de komende maand te zien in de Sint-Bavokathedraal, Leidsevaart 146 te Haarlem.

De jury bestond onder anderen uit pastoor Van Ogtrop van de Sint-Bavo, Dionne Limpens (expert op het gebied van klimaatbeheersing in monumentale kerken), Ernst van der Kleij (beleidsadviseur cultureel erfgoed provincie Noord-Holland) en Henk van Boxtel (expert bij het Bisschoppelijk Adviesbureau Bouwzaken) en stond onder voorzitterschap van oud-premier Lubbers.

  • Uit R.K. Nieuws.net d.d. 20 juni 2013

De beelden­groep op de gevel van het hoogkoor van de kathe­drale basiliek Sint-Bavo in Haar­lem aan de zijde van de Lei­d­se­vaart verkeert in slechte staat. Dins­dag zijn de drie beelden, Jezus, Mozes en Henoch, los geza­agd en naar bene­den getakeld. Hier­voor werd Neder­lands groot­ste mobiele torenkraan ingeschakeld die met 10 ton hijsver­mo­gen de klus een­voudig klaarde. In het kader van de grootscheepse restau­ratie van deze immense kerk is nu het Hoogkoor aan de beurt en wor­den zowel bin­nen als buiten de nodige werkza­amhe­den ver­richt.

Deze drie sculp­turen sieren de achterkant van de kerk, pre­cies boven het biss­chop­pelijk altaar dat bin­nen op die plek is gepo­si­tion­eerd. De sculp­turen hebben de tand des tijds niet goed weten te doorstaan. De Franse Euville-steen waaruit ze in de jaren voor 1898 door het ate­lier van beel­dhouwer Cuypers te Roer­mond zijn gehouwen, kan min­der goed tegen het Hol­landse kli­maat dan des­ti­jds werd verwacht. Drie nieuwe beelden, exacte kopieën van de orig­ine­len, komen op hun plaats terug. De Chris­tus­figuur zal zelfs in oor­spronke­lijke luis­ter wor­den gesierd – met gouden bek­led­ing – zoals hij bedoeld is.

Externe links

Afbeeldingen

Exterieur

Beeldengroepen

Interieur

Glas-in-loodramen