Handelingen

Groningen, Pelsterstraat 43 - Pelstergasthuiskerk

Uit Reliwiki



Algemene gegevens
Naam object:
Genootschap:
Provincie: Groningen
Gemeente: Groningen
Plaats: Groningen
Adres: Pelsterstraat 43
Postcode:
Sonneveld-index:
Jaar ingebruikname:
Architect:
Huidige bestemming: Diverse genootschappen
Monument status: Rijksmonument 18654


Geschiedenis

Oorspronkelijk een zaalkerk in romano-gotische bouwstijl die in 1267 in gebruik werd genomen, maar door de eeuwen heen vaak werd verbouwd. In de kerk staat een preekstoelkuip uit de 17e eeuw. De kerk heeft een in 1693 en 1711-1712 door Arp Schnitger gebouwd uitzonderlijk fraai geornamenteerd orgel, dat in 1774 door Albertus Antoni Hinsz werd verplaatst en aangepast. Draagt tegenwoordig, na diverse verbouwingen, een in hoofdzaak 19de eeuws karakter. De Pelstergasthuiskerk is een Rijksmonument.

In gebruik door:

  • Waalse Kerk.

In 1619 werd de Waals Hervormde Gemeente van Groningen gesticht, maar tot 1685 is er slechts sprake geweest van een onderafdeling van de Hervormde Gemeente. Vaak waren legerpredikanten van de toenmalige Franse compagnieën voorganger in de diensten. Vanaf 1685 - de herroeping van het edict van Nantes - kregen de Walen de beschikking over de kerk van het Pelstergasthuis. Al na enkele jaren was de gemeente zo gegroeid dat men toestemming kreeg in de Academie-kerk in de Broerstraat bijeen te komen. Daar bleef men het geloof beoefenen tot de terugkeer naar het Pelstergasthuis in 1804.

In 1850 werd voor de Walen een kerk gebouwd aan de Vismarkt. Deze kerk werd in 1935 verkocht en met weer een kleine onderbreking keerden zij terug naar het Pelstergasthuis. Sindsdien komt de Waalse gemeente nog elke zondag om de veertien dagen samen.

  • Vrijzinnig Protestantse Gemeente.

Monumentomschrijving Rijksdienst

Pelstergasthuis. Oudste gasthuis van de stad, kapel gewijzigd in 1267. De merendeels moderne woningen zijn gebouwd langs hoven, toegankelijk door een poortgebouw aan de Pelsterstraat, vernieuwd in 1725 en met opschrift inzake wijziging van het kerkhof in 1626 en bouw van de poort en woningen in 1628/9. Boven de ingang van een tussen twee overbouwde doorgangen gelegen woning (van de binnenvader) steen met spreuk en geflankeerd door siertrossen, 1708. Aan de Nieuwstad pilasterpoort, vernieuwd in 1724. In de regentenkamer een gesneden schouw, midden 18e eeuw. In de kapel een tweeklaviersorgel, in 1774 door A.A. Hinsz gemaakt, ten dele met oudere bestanddelen van Arop Schnitger en uit begin 17e eeuw.

Orgel

In de kapel 17de eeuwse preekstoelkuip en orgel in rijk gesneden kas met rugpositief, in 1693 door Arp Schnitger gebouwd, in 1774 door Hinsz in rococostijl gewijzigd.


Externe links

Afbeeldingen

Exterieur

Interieur