Handelingen

Groningen, Martinikerkhof 3 - Martinikerk: verschil tussen versies

Uit Reliwiki

Regel 79: Regel 79:
==Gebruik==
==Gebruik==
De Martinikerk is letterlijk en figuurlijk het hart van Groningen. Jaarlijks stappen duizenden toeristen, congres- en concertgangers en vele aanstaande bruidsparen over de drempel van de kerk. Bovendien werd de kerk jarenlang gebruikt als collegezaal door de faculteit Rechtsgeleerdheid van de Rijksuniversiteit Groningen. Daarnaast dient de kerk - God zij dank - nog steeds haar oorspronkelijke kerkelijke doel.
De Martinikerk is letterlijk en figuurlijk het hart van Groningen. Jaarlijks stappen duizenden toeristen, congres- en concertgangers en vele aanstaande bruidsparen over de drempel van de kerk. Bovendien werd de kerk jarenlang gebruikt als collegezaal door de faculteit Rechtsgeleerdheid van de Rijksuniversiteit Groningen. Daarnaast dient de kerk - God zij dank - nog steeds haar oorspronkelijke kerkelijke doel.
== In de media ==
; Uit ''Reformatorisch Dagblad'', 17 juni 2008.
De Martinikerk in Groningen wordt van binnen grondig gemoderniseerd. Na twee jaar acties organiseren is ruim 700.000 euro opgehaald voor nieuw meubilair, nieuwe stoelen, een nieuwe geluidsinstallatie en een deels nieuwe inrichting.
De huidige inrichting van de kerk was dertig jaar na de grote restauratie, die tussen 1962 en 1975 werd uitgevoerd, versleten en verouderd geraakt. Er zijn 600 nieuwe stoelen aangeschaft, er komt een nieuw podium van 40 vierkante meter en een geavanceerde geluidsinstallatie. Kunstenaar Albert Geertjes heeft nieuwe liturgische elementen ontworpen.
Het is verder de bedoeling dat de originele ingang onder de toren hersteld wordt, er een ondergrondse opslagruimte komt en de toiletgroepen gemoderniseerd en uitgebreid worden. De totale kosten van de herinrichting worden geschat op 1 miljoen euro.


== Externe links ==
== Externe links ==

Versie van 17 dec 2009 11:25


Algemene gegevens
Genootschap : PKN Hervormd
Gemeente : Groningen
Plaats : Groningen
Adres : Martinikerkhof 3
Provincie : Groningen
Jaar ingebruikname : 1225
Huidige bestemming: kerk
Naam kerk : Martinikerk
Architect :
Monument-status: Rijksmonument
Meer informatie: [1]

Geschiedenis

Martinikerk. HOOFDKERK van de stad, ontstaan uit een driebeukige kruiskerk uit de 13de eeuw, die in de 15de-16de eeuw vergroot en westwaarts uitgebreid werd en in 1450-1460 van een nieuw koor met omgang werd voorzien. Aan de noordzijde van het koor tweebeukige kapel met verdieping en sacristie. Schip en koor geheel in steen overwelfd.

In het koor geschilderde gewelfsleutels en in tot nissen gedichte openingen boven de arkade van het koor vroeg-Renaissance geschilderde Bijbelse voorstellingen. In de arkade natuurstenen afscheidingen, 15e eeuw, aansluitende bij eiken hekken, 17de eeuws. Orgel met drie manualen en vrij pedaal. Hoofdkas met snijwerk uit 1542, de pedaaltorens van Arp Schnitger 1692. Het rugwerk werd in 1729 gemaakt door F.C. Schnitger en A.A. Hinsz. In het koor rococo-orgel uit Limburg afkomstig. Twee hooggestoelten waarvan een met twee poortjes en onderbanken met gesneden wangen. Wandbank en lambrizering in het koor en overhuifd gestoelte XIXe eeuws. Epitaaf voor Wessel Gansfort, 18de eeuws.

Talrijke grafzerken in de koorvloer, o.a. uit 1535 met koper ingelegd, uit 1557 en 1570 door Vincent Lucas en een dergelijke 16de eeuwse. In de kooromgang-vensters, fragmenten gebrandschilderd glas. Koororgel uit Broerekerk te Bolsward.

TOREN van de Martinikerk. Hoge in vier geledingen verjongde toren aan de westzijde uit 1469-'82, later voltooid en in 1627 van de houten bekroning voorzien. Klokkenspel, waarvan 28 klokken gegoten door F.Hemony 1662/63, 3 P.Hemony 1671 en 3 A.J.van den Gheyn 1788. Luidklokken: 3 van H.van Trier 1577/78 en 1 van J.Borghardt 1764. Trommelspeelwerk van Eijsbouts, 1940.

De Martinikerk is de hoofdkerk van de stad Groningen. Omstreeks het jaar 1000 bevond zich de eerste stenen kerk aan het Martinikerkhof. Dit was een eenbeukige Romaanse kerk van tufsteen. Daarvan zijn tijdens de laatste restauratie resten teruggevonden in de fundamenten van de huidige kerk. De kerk is ontstaan uit een driebeukige kruiskerk uit de 13e eeuw, die in de 15e-16e eeuw vergroot en westwaarts uitgebreid werd en in 1450-1460 van een nieuw koor met omgang werd voorzien. Aan de noordzijde van het koor tweebeukige kapel met verdieping en sacristie. Schip en koor geheel in steen overwelfd.

De huidige toren is later gebouwd dan de kerk, en heeft diverse verbouwingen ondergaan.

De afgelopen periode is het koor van de Martinikerk gerestaureerd. Het blauwe plafond met de gouden sterren is weer echt mooi blauw. En daarna zijn de restaurateurs aan de gang gegaan met de muurschilderingen. Vier grote en zes kleine muurschilderingen vertellen het leven van Jezus. Rond 1600 zijn ze aangebracht. In de jaren ’20 en de jaren ’60 van de 20ste eeuw zijn ze al eens gerestaureerd. Maar het was nu weer nodig. Deze muurschilderingen maken de Martinikerk tot een zeer bijzondere kerk die de moeite van een bezoek meer dan waard is. (56-06)

De laatste restauratie van de Martinikerk is van 1962-1975. De inrichting van toen is nu verouderd en ook wel versleten. Er zijn plannen een nieuw podium te plaatsen. Er zijn 600 nieuwe stoelen gekocht. Ook denkt men aan een betere geluidsinstallatie. En misschien wordt de ingang onder de Martinitoren weer in ere hersteld. (60-08)

Sint Maarten

De Martinikerk en -toren ontlenen hun naam aan Sint Martinus of Sint Maarten. De middeleeuwse heilige Martinus van Tours (316 -397) was de patroon van het bisdom Utrecht waartoe Groningen lang behoorde.Volgens de legende deelde Martinus zijn mantel met een bedelaar die kou leed. Op de schilderingen in de Martinikerk is Martinus enkele keren afgebeeld als ruiter te paard. Hij snijdt zijn mantel in tweeën en geeft de helft aan een bedelaar. Zijn feestdag is op 11 november.

Orgels

De bouw van het orgel in de Martinikerk begon rond 1480. Bij de eerste bouwfase was de humanist Rudolf Agricola als adviseur betrokken. De ontwikkeling van het orgel kende haar hoogtepunt in de 18de eeuw nadat het achtereenvolgens door Arp Schnitger, diens zoon Franz Casper en Albertus Hinsz was uitgebreid. Tijdens de restauratie van het orgel (voltooid in 1984) is de situatie van 1740 als uitgangspunt genomen. Met zijn 3500 pijpen en 53 registers is het orgel van de Martinikerk één van de grootste Noord Europese barokorgels.

De laatste restauratie van de Martinikerk vond plaats van 1962-1975. De inrichting van toen is nu verouderd en ook wel versleten. Er zijn plannen een nieuw podium te plaatsen. Er zijn 600 nieuwe stoelen gekocht. Ook denkt men aan een betere geluidsinstallatie. En misschien wordt de ingang onder de Martinitoren weer in ere hersteld. (48-02/60-08)

Aan het einde van de dertiger jaren werd de koorruimte van de Martinikerk ingericht voor het houden van kerkdiensten. Toen ontstond de wens om daar een orgel te plaatsen. Het orgel dat gekocht werd voor 150 gulden van de parochie in Heythuysen (L) kwam oorspronkelijk uit het klooster Sint Elisabethsdal van Nunhem, een dorp in de buurt van Roermond. In Roermond bevond zich het huidige koororgel; het rugpositief komt van een groter orgel dat gereed kwam in 1742 en gebouwd was door een orgelbouwer uit het geslacht Le Picard. In de Franse tijd werd het klooster opgeheven, het Grand Orgue verhuisde naar Roggel (waarna het uiteindelijk verdween) en het Positif naar Heythuysen.

De firma Verschueren heeft het orgel in 1939 overgeplaatst en hersteld. Na de restauratie van de Martinikerk is het orgel lange tijd gedemonteerd geweest en buiten gebruik, maar in 2001 vond de heringebruikneming plaats, na een zorgvuldige restauratie door de firma Verschueren te Heythuisen. Het pijpwerk, de windvoorziening en het speel- en registermechaniek zijn hersteld en voor zover nodig vernieuwd. Daarbij is niet alleen gebruik gemaakt van pijpwerk uit de bouwtijd maar ook van aanvullingen die tijdens een restauratie in 1847 aangebracht werden. Het koororgel is een fraai voorbeeld van Frans-Waalse orgelbouw uit de Louis XV periode, en uniek in het noorden van Nederland.

Het koor

Talrijke grafzerken in de koorvloer, o.a. uit 1535 met koper ingelegd, uit 1557 en 1570 door Vincent Lucas en een dergelijke 16de eeuwse. In de kooromgang-vensters, fragmenten gebrandschilderd glas.Een bijzondere serie schilderingen uit circa 1545 bevindt zich in het koor. Daar is het leven van Christus uitgebeeld door een onbekende 16de eeuwse schilder. Hij gebruikte de zogenaamde secco-techniek waarbij de schildering op een droge kalklaag wordt aangebracht.

Gebruik

De Martinikerk is letterlijk en figuurlijk het hart van Groningen. Jaarlijks stappen duizenden toeristen, congres- en concertgangers en vele aanstaande bruidsparen over de drempel van de kerk. Bovendien werd de kerk jarenlang gebruikt als collegezaal door de faculteit Rechtsgeleerdheid van de Rijksuniversiteit Groningen. Daarnaast dient de kerk - God zij dank - nog steeds haar oorspronkelijke kerkelijke doel.

In de media

Uit Reformatorisch Dagblad, 17 juni 2008.

De Martinikerk in Groningen wordt van binnen grondig gemoderniseerd. Na twee jaar acties organiseren is ruim 700.000 euro opgehaald voor nieuw meubilair, nieuwe stoelen, een nieuwe geluidsinstallatie en een deels nieuwe inrichting.

De huidige inrichting van de kerk was dertig jaar na de grote restauratie, die tussen 1962 en 1975 werd uitgevoerd, versleten en verouderd geraakt. Er zijn 600 nieuwe stoelen aangeschaft, er komt een nieuw podium van 40 vierkante meter en een geavanceerde geluidsinstallatie. Kunstenaar Albert Geertjes heeft nieuwe liturgische elementen ontworpen.

Het is verder de bedoeling dat de originele ingang onder de toren hersteld wordt, er een ondergrondse opslagruimte komt en de toiletgroepen gemoderniseerd en uitgebreid worden. De totale kosten van de herinrichting worden geschat op 1 miljoen euro.

Externe links

http://www.martinikerk.nl www.martinikerk.nl

Over het Schnitger-orgel:

http://orgel.edskes.com/kerk_groningen_martinikerk.htm

Beluister het Schnitger-orgel:

http://orgelconcerten.ncrv.nl/ncrv?nav=rdkbbDsHtGAkBbCeBcN

http://orgelconcerten.ncrv.nl/ncrv?nav=ldafiEsHtGAkBbCeBqP

Afbeeldingen