Brontekst bekijken van Andel, Kerkstraat 2 - Blauwe Kerkje

[[Categorie:Object]]
[[Categorie:MetKaart]]
[[Categorie:PKNH]]
[[Categorie:Andel]]
[[Categorie:Gemeente Altena]]
[[Categorie:Provincie Noord-Brabant]]

{{#display_map: 51.78196,5.06197|type=hybrid}}

{{infobox kerk 
| naam_kerk          = Blauwe Kerkje
| genootschap        = Hervormde gemeente Andel
| provincie                  = Noord-Brabant
| gemeente                   = Altena
| plaats                     = Andel
| adres                      = Kerkstraat 2 
| postcode                  = 4281LL
| bouwjaar                   = ca. 1275
| oorspronkelijke_bestemming = rooms-katholieke kerk<br>Nederlands hervormde kerk
| huidige_bestemming         = protestantse kerk (Hervormde Gemeente)
| architect                  = Bezemer & De Snoo, architecten (renovatie)
| monumentstatus             = geen
| idnr                       = 06977
}}

==Geschiedenis==
[[Afbeelding:Andel, Kerkstraat 2 - ap(s)09112011jk.jpg|thumb|right|250px|Andel, hervormde kerk; jk 09-11-2011]]
De Blauwe Kerk van Andel kent een lange geschiedenis die terug gaat tot de 13e eeuw. Oorspronkelijk gewijd aan Sint-Maarten en de parochiekerk van Op Andel.
Tijdens de omvangrijke restauratie en vernieuwing van de kerk in 1957 is het gebouw onder leiding van Drs. H. Halbertsma onderzocht op vroegere sporen. Uit het onderzoek is gebleken dat er resten van een triomfboog in de grond zaten. Deze funderingsresten hadden een formaat steen die in de 13e eeuw gebruikelijk waren waardoor de datering op ca. 1275 wordt geschat.

Aanvankelijk was het gebouw een rechthoekige zaalkerk met een grondvlak in verhouding 1:2. Door een dijkdoorbraak in 1447 werd de kerk getroffen en moest geheel op de oude funderingen opnieuw worden opgetrokken. In 1851 volgt een uitbreiding met een noordelijke vleugel. Bij die gelegenheid zijn ook de buitenmuren gepleisterd en is, naar men vertelt, een verkeerde behandeling door de aannemer uitgevoerd waardoor de kerk zijn blauwe kleur heeft gekregen.

In 1957 is de kerk grondig verbouwd en uitgebreid. Daarbij is het gehele interieur verdwenen, waaronder het herengestoelte van de heren van Andel. Om de buitenmuren is een nieuwe buitenblad gemetseld en een uitbouw met toren gerealiseerd.

Op 14 mei 1959 werd het gebouw, dat ontworpen is door de architecten Bezemer en De Snoo uit Wijk en Aalburg, officieel in gebruik genomen.

==CultuurHistorische Waardekaart==
* Bouwperiode: 1950
* Gevels en Materialen: Baksteen, korte dwarsbeuken. Voorportaal met vierkante toren.
* Vensters en Deuren: Ramen met roedenverdeling.
* Dak en Bedekking: Zadeldak, leisteen. Toren met spits.
* Bijzonderheden: Windwijzer op torenspits.

== Orgels ==
====Franssen-orgel====
;Algemeen
Tijdens de grote restauratie van het kerkgebouw in 1959 heeft ook het orgel, dat naar verluidt in 1881 door de firma Franssen was geleverd,  een opknapbeurt ondergaan. Dit orgel was geschonken aan de kerk ter nagedachtenis aan A. der Moeijen Leemans, rechter te Gorinchem, in 1880. 

Het werd een volledig ombouw door de firma De Koff waarbij het front behouden bleef. Op 25 november 1959 werd dit orgel weer in gebruik genomen. Het bleef echter mankementen vertonen en als snel daarna werd in 1966 een orgelcommissie in het leven geroepen om fondsen te werven voor de aanschaf van een geheel nieuw instrument.

====Blank-orgel====
;Algemeen
Het orgel is in 1972 gebouwd door de firma K.B. Blank & Zoon (Herwijnen). In 2001 wordt groot onderhoud uitgevoerd door de firma J.C. van Rossum (Andel), waarbij ook een nieuw tongwerk geplaatst wordt.
;Dispositie
* Hoofdwerk (manuaal 1): Prestant 8' - Gedekt 8' - Octaaf 4' - Gemshoorn 4' - Octaaf 2' - Mixtuur 1⅓' 4-5 sterk - Dulciaan 8' (2001).
* Bovenwerk (manuaal 2): Holpijp 8' - Fluit 4' - Nasard 2⅔' - Woudfluit 2' - Terts 1 3/5'.
* Pedaal: Bourdon 16' - Prestant 8'.
* Koppelingen: Hoofdwerk aan Pedaal - Bovenwerk aan Pedaal - Bovenwerk aan Hoofdwerk.
:Mechanische sleepladen. Manuaalomvang: C-f3. Pedaalomvang: C-f1.

==Externe links==
* [http://www.hervormdandel.nl/ Kerkelijke gemeente]
* [http://test.hops-research.org/all/brabants_heem_1958_X_1_128_130.pdf De bouwgeschiedenis van de kerk te Op-Andel door H. Voogd]

==Afbeeldingen==
====Exterieur====
<gallery>
Afbeelding:Andel, Kerkstraat 2 - OA-02.jpg|kopie ansichtkaart
Afbeelding:Andel, Kerkstraat 2 - OA-04.jpg|kopie ansichtkaart
Afbeelding:Andel NH voor vergroting en toren 2530.jpg|kopie ansichtkaart
Afbeelding:Andel Herv Kerk ca 1950.jpg|oude situatie ca 1950
Bestand:1-Andel NB nh kerk 2.jpg|ansicht
Bestand:2-Andel NB nh kerk.jpg|ansicht
Afbeelding:Andel NH Rol 149 (8).JPG|Foto. J.Sonneveld, Leidschendam.
Bestand:Kerkandel7522.jpg | Ansichtkaart - WG
Afbeelding:06977 Andel PKN. Hervormd Blauwe kerkje 1957 Kerkstraat 2 NB. opname 19-09-2008 foto. Leon Bok..jpg|opname 19-08-2008 © Leon Bok
Afbeelding:Andel, Kerkstraat 2 - aa(s)09112011jk.jpg|jk 09-11-2011
Afbeelding:Andel, Kerkstraat 2 - ab(s)09112011jk.jpg|jk 09-11-2011
Afbeelding:Andel, Kerkstraat 2 - ad(s)09112011jk.jpg|jk 09-11-2011
Afbeelding:Andel, Kerkstraat 2 - ae(ps)09112011jk.jpg|jk 09-11-2011
Afbeelding:Andel, Kerkstraat 2 - af(s)09112011jk.jpg|jk 09-11-2011
Afbeelding:Andel, Kerkstraat 2 - ah(s)09112011jk.jpg|jk 09-11-2011
Afbeelding:Andel, Kerkstraat 2 - al(s)09112011jk.jpg|jk 09-11-2011
Afbeelding:Andel, Kerkstraat 2 - am(s)09112011jk.jpg|jk 09-11-2011
</gallery>

====Interieur====
<gallery>
Afbeelding:Andel Herv Kerk Blank 1972.jpg | Blank-orgel (1972)
</gallery>