Handelingen

Alkmaar, Kapelsteeg 3 - Kapelkerk

Uit Reliwiki

Versie door JvN (overleg | bijdragen) op 27 sep 2012 om 17:02


Algemene gegevens
Genootschap : Ned. Hervormde kerk
Gemeente : Alkmaar
Plaats : Alkmaar
Adres : Laat 80/Kapelsteeg
Provincie : Noord-Holland
Jaar ingebruikname : 1475
Huidige bestemming: kerk
Naam kerk : Kapelkerk
Architect :
Monument-status: Rijksmonument
Inventarisatienummer: 00123



Geschiedenis

Plattegrond AR.
opname 1966 © AvD.
vanaf dak V & D; opname JvN 04-07-1985
Kapelkerk gezien vanuit het zuidwesten. 12-09-2009 AR
Consistorie. 12-09-2009 AR

Kapelkerk

Op 26 november 2001 is een begin gemaakt met de restauratie van de in aanleg middeleeuwse NH Kapelkerk met de 18de eeuwse koepeltoren. De restauratie is juli 2003 afgerond. Alleen het gerestaureerde orgel moet nog worden geïnstalleerd. Dat gebeurt begin 2004. De kerk is eigendom van de Hervormde kerkvoogdij van Alkmaar en wordt voor trouw- en rouwdiensten gebruikt. De kerk is ook te gebruiken voor kerkdiensten, orgelconcerten, congressen en ontvangsten. Op zondag wordt het gebouw verhuurd aan de GKV die tijdens de restauratie de RK Don Boscokerk heeft gebruikt. (Bron: Contactbrief Kerkenverzamelaars nr 48-02/50-03)

Kapelkerk (O.L. Vrouwe- of St. Janskapel). In oorsprong wellicht stichting der Malthezer ridders; het 15de eeuwse gebouw werd in 1536 met drie traveeën oostelijk verlengd en van een noordbeuk voorzien; in 1707 verrees de noordelijke aanbouw. Herbouw na een brand in 1760, in 1762 opnieuw ingewijd. Koepeltorentje, preekstoel, plafond zijn uit die tijd. Bij de restauratie (1953-1957) werden de rondboogvensters in zuid- en oostgevel, welke in de 19e eeuw waren aangebracht, vervangen door spitsboogvensters overeenkomstig de vroegere toestand. Verder behoren tot de inventaris: negen koperen kronen, twee koperen kaarsenarmen, twee koperen lezenaars, eiken gestoelte met galerij, eiken herenbank. Tweeklaviers orgel met Hoofdwerk en Bovenwerk, in 1762 gemaakt door Chr. Muller. In 1882 gewijzigd door L. Ypma. Klokkenspel bestaande uit 21 klokken van Melchior de Haze en twee klokken van Taylor uit 1928. Klokkenstoel met gelui bestaande uit twee klokken waarvan een klok van K. Wegewaert, 1636, diam. 64,5 cm en een klok van J.N. Derck, 1760, diam. 105 cm.

Consistorie

Inleiding

De CONSISTORIEKAMER in eclectische trant is in 1871 aan de Kapelkerk (monnr. 7237) gebouwd, ter vervanging van een oudere consistorie.

Omschrijving

De consistoriekamer heeft een rechthoekige plattegrond en is over één bouwlaag opgetrokken in rode baksteen onder een zadeldak met gesmoorde Hollandse pannen, waarvan de noklijn loodrecht op de Laat ligt. De puntgevel aan de Laat (ZW) bevat beganegronds twee vierruits rondboogvensters met in de bovenlichten een tracering van drie- en vierpasmotieven en daarboven een roosvenster. Boven de vensters gepleisterde rondboogvormige profiellijsten op kleine consoles. Een vergelijkbare profiellijst bevindt zich rond het roosvenster. Uiterst rechts in de rechter zijgevel een groot venster met kleine roedenverdeling en links daarvan een paneeldeur.

Waardering De consistoriekamer in eclectische trant uit 1871 is van algemeen belang vanwege de architectuur- en cultuurhistorische waarde als onderdeel van de Kapelkerk in Alkmaar.

In de media

Uit Reformatorisch Dagblad, 20 december 2005.

De geschiedenis van een van de belangrijkste laatmiddeleeuwse gebouwen uit de binnenstad van Alkmaar, de Kapelkerk, is te boek gesteld. In 334 bladzijden wordt verteld over de historie van het kerkgebouw. Toch kan ook dit kloeke boekwerk niet verhullen dat er over de echte geschiedenis van de kerk maar weinig bekend is. Tot voor kort was slechts bekend dat de bouw ergens rond 1540 afgerond moet zijn. Uit archiefonderzoek is nu gebleken dat het begin van de bouw ergens omstreeks 1500 gedateerd moet worden. Omdat enkele belangrijke gegevens verdwenen zijn, is het lastig om de preciese geschiedenis van de Kapelkerk vast te stellen. Er vond een verbouwing plaats van 1707 tot 1708. Het middelste deel van de zijbeuk werd toen gesloopt, precies op de plaats van de aansluiting van twee bouwfasen. Een brand in 1760 verwoestte de middeleeuwse kapconstructie van de hoofdbeuk.

De Kapelkerk ligt in het oostelijk deel van de binnenstad van Alkmaar. Dit stadsdeel werd vroeger de Nieuwe Stad genoemd. De bouw van de Kapelkerk heeft een sterke relatie met de groei van de stad.

Tot de belangrijkste meubelstukken van de kerk behoort de preekstoel uit 1761-1762. Deze kansel valt op door het royale gebruik van mahoniehout en beeldsnijwerk. Hij werd aan de kerk geschonken door de buurvrouw van de Kapelkerk, Guurtje de Volder, weduwe van een rijke lakenkoopman. Ze wilde hiermee haar dankbaarheid tonen voor het feit dat haar huis tijdens de grote brand van 1760 gespaard was gebleven. De kosten voor de preekstoel bedroegen destijds ruim 2441 gulden.

”De Alkmaarse Kapelkerk. Geschiedenis en restauratie”, samengesteld onder redactie van Leo Noordergraaf en Carla Rogge, is een deel in de Alkmaarse Historische Reeks en kost 29 euro.


Zie ook

Afbeeldingen

Exterieur



Interieur