Handelingen

,s-Gravenhage, Lange Voorhout 2 - Kloosterkerk

Uit Reliwiki


Bezig met het laden van de kaart...
Algemene gegevens
Naam kerk: Kloosterkerk
Genootschap: PKN Protestantse gemeente 's-Gravenhage
Provincie: Zuid-Holland
Gemeente: 's-Gravenhage
Plaats: 's-Gravenhage
Adres: Lange Voorhout 2
Postcode: 2514ED
Inventarisatienummer:
Jaar ingebruikname: 1400
Architect:
Huidige bestemming: protestantse kerk
Monument status: Rijksmonument 17690

Geschiedenis

De huidige, laatgotische kloosterkerk behoorde bij een voormalig Dominicanerklooster dat is gesloopt in 1583. Sindsdien is de kerk in gebruik bij de Gereformeerden, en thans hoofdkerk van de PKN in Den Haag.

Monumentomschrijving Rijksdienst

Kloosterkerk, oorspronkelijk kerk van het Dominicanerklooster - hoofdbeuk en koor van omstreeks 1400, zuiderzijbeuk begin 16e eeuw toegevoegd. Mechanisch torenuurwerk, gemaakt door Huyck Hopcoper in 1620. Geveluurwerk, Eijsbouts.

Gebouwomschrijving SKKN

De gotische kloosterkerk ligt beeldbepalend op de hoek van het Lange Voorhout en de Parkstraat. Aan de zijde van het Lange Voorhout heeft de kerk drie smalle puntgevels met grote vensters. Rechts daarvan ligt de kosterij met ruimtes voor administratie en vergaderkamers. Aan de zijde van de Parkstraat heeft de kerk twee puntgevels met ramen en een muurvlak met een horizontale daklijst, waarboven een zadeldak. Links van de kerk aan de Parkstraat bevindt zich een lange gang van waaruit verschillende kamers bereikbaar zijn, zoals de bestuurskamer, de bibliotheek, de vicariskamer en de gerfkamer. Via twee trappenhuizen vanuit de gang is de eerste verdieping te bereiken waar zich de opkamer, de jeugdkapel en de kerkzaal bevinden (zie plattegrond, fotonr. 2043.017).

Oorspronkelijk maakte de Kloosterkerk deel uit van het Predikheren- of Dominicanenklooster dat omstreeks 1400 gesticht werd. De huidige omvang kreeg de kerk omstreeks 1540 toen naast het schip en koor een even hoge zijbeuk met recht gesloten koor werd gebouwd. Aan de zijde van het Lange Voorhout kreeg deze zijbeuk drie hoog opgetrokken dwarskapellen. Reformatie en Beeldenstorm in de 16de eeuw gingen niet ongemerkt voorbij aan de Kloosterkerk. Veel beelden, altaren en schilderijen gingen verloren. De kloosterlingen konden zich handhaven tot 1574 waarna het klooster als gasthuis verhuurd werd. Negen jaar later werden de kloostergebouwen grotendeels gesloopt, alleen de kerk bleef intact. Omdat de kerk voor andere doeleinden werd gebruikt werd er een wand tussen koor en schip geplaatst. Sinds 1617 worden er weer erediensten gehouden. Het koor bleef tot 1665 in gebruik als geschutgieterij van de Staten van Holland. Welke functie het koor daarna had is niet duidelijk, het werd in ieder geval niet gebruikt voor de erediensten. In de 19e eeuw werd een koninklijke loge gebouwd in de wand die het koor van het schip scheidde. Nadat in 1912 plannen tot afbraak van de kerk grote weerstand opriepen bij de bevolking werd de kerk van 1913 tot 1919 gerestaureerd.

Sinds de Tweede Wereldoorlog is de Kloosterkerk in gebruik bij de Duinoordgemeente , een experimentele gemeente, maar sinds 1934 weer aangesloten was bij de Nederlandse Hervormde Kerk. De eerste predikant van de Duinoordkerk, ds. Creutzberg, is één van de vertegenwoordigers van de liturgische vernieuwing uit het begin van de 20ste eeuw. Op zijn verzoek werd de Duinoordkerk gebouwd en ingericht naar voorbeeld van de Nieuwe Kerk te IJmuiden. In 1942 moest de Duinoordkerk vanwege oorlogshandelingen gesloopt worden en kreeg men de beschikking over de Kloosterkerk. Toen herbouw van het eigen gebouw na de oorlog niet mogelijk bleek vestigde de gemeente zich definitief in de Kloosterkerk.

Van 1952 tot 1953 werd de kerkruimte gerestaureerd en opnieuw ingericht met het meubilair van de Duinoordkerk. In 1955 begon men met het herstel van koor en crypt. Pas toen werd de muur die het koor van het schip scheidde weer afgebroken. De koninklijke loge verdween en de preekstoel van de Kloosterkerk werd verkocht aan een niet nader genoemde gemeente in de provincie Zuid-Holland. In plaats daarvan kreeg de preekstoel uit de Duinoordkerk een plaats op de overgang van koor naar schip. De gehele restauratie stond onder leiding van architect Ph.W.C. Bolt.

In 1988 was er weer een renovatie noodzakelijk, waarbij scheuren in de muren werden hersteld, dakgoten vernieuwd en de glas-in-loodramen opgeknapt.

Orgels

Hoofdorgel

Het orgel is in 1966 gebouwd door de firma Marcussen & Søn te Aabenraa (Denemarken).

Dispositie:
  • Hoofdwerk (manuaal 2): Principal 16' - Oktav 8' - Rørfløjte 8' - Oktav 4' - Spidsfløjte 4' - Quint 2⅔' - Oktav 2' - Mixtur 6-8 sterk - Trompet 16' - Trompet 8' (horizontaal).
  • Rugwerk (manuaal 1): Principal 8' - Gedakt 8' - Quintatøn 8' - Oktav 4' - Rørfløjte 4' - Oktav 2' - Nasat 1⅓' - Sesquialtera 1⅓' 2 sterk - Scharf 1⅓' 3-4 sterk - Dulcian 16' - Krumhorn 8' - Tremulant.
  • Borstwerk (manuaal 3): Trægedakt 8' - Principal 4' - Fløjte 4' - Oktav 2' - Blokfløjte 2' - Sivfløjte 1' - Cymbel ⅓' 3 sterk - Regal 8' - Tremulant.
  • Pedaal: Principal 16' - Subbas 16' - Oktav 8' - Gedakt 8' - Oktav 4' - Nathorn 2' - Mixtur 6 sterk - Fagot 32' - Basun 16' - Trompet 8' - Skalmeja 4'.
  • Koppelingen: Rugwerk aan Pedaal - Hoofdwerk aan Pedaal - Rugwerk aan Hoofdwerk - Borstwerk aan Hoofdwerk.

Mechanische sleepladen. Manuaalomvang: C-g3. Pedaalomvang: C-f1.

Kistorgel

Het kistorgel is in 1988 gemaakt door de orgelmakers Fama & Raadgever (Utrecht).

Dispositie:
  • Manuaal: Holpijp 8' - Prestant 4' - Fluit 4' - Quint 2 2/3' (discant) - Octaaf 2' - Terts 1 3/5' (discant).

Geen pedaal. Mechanische sleeplade. Omvang: C-f3. Winddruk: 55 mm. WK.

In de media

Uit Rotterdamsch Nieuwsblad, 9 Juni 1913.

De Kloosterkerk te 's-Gravenhage. Zooals onze lezers weten, is men reeds eenigen tijd bezig aan het herstellen der Kloosterkerk in Den Haag. Al herstellende is men thans zoover gevorderd. dat meer en meer blijkt, dat de kerk niet dan met groote kosten (pl.m. f 70.000 meer dan gedacht was) te herstellen is; ja, er loopen zelfs geruchten, volgens het Vad. (Het Vaderland, red.) van geheele afbraak.

De bouwmeesters uit de 17e eeuw schijnen niet 17e eeuwsch te werk te zijn gegaan. Voor kalk is vaak zand gebruikt, terwijl zelfs tusschenmuurtjes met hooi gevuld zijn enz. enz. Vandaag wordt er over het lot der kerk beslist.


Externe links

Afbeeldingen

Exterieur

Interieur