Zeist, 1e Dorpsstraat 1 - Oude Kerk

Bezig met het laden van de kaart...

Algemene gegevens
Naam kerk:	Oude Kerk
Genootschap:	Protestantse Gemeente Zeist.
Provincie:	Utrecht
Gemeente:	Zeist
Plaats:	Zeist
Adres:	1e Dorpsstraat 1
Postcode:	3701HA
Sonneveld-index:	04561
Jaar ingebruikname:	1843
Architect:	Kamperdijk, N.J.
Huidige bestemming:	kerk
Monument status:	Rijksmonument 40368

Geschiedenis

Interessante vroege neogotische kerk met oudere toren. Zeldzaam voorbeeld van een protestantse neogotische kerk uit de eerste helft van de 19e eeuw, onder invloed van de Engelse gotiek.

2019 - In de Oude kerk te Zeist is in juli 2019 de notariële akte getekend die bepaalt dat de hervormde gemeente en de gereformeerde kerk verder gaan als protestantse gemeente Zeist.

Monumentomschrijving Rijksdienst

HERVORMDE KERK. Driebeukige basilicale kerk, gebouwd in 1841-1843 naar ontwerp van N.J. Kamperdijk in een Engels geïnspireerde neogotiek. De oude toren werd gehandhaafd, maar deze kreeg ook een volkomen neogotisch uiterlijk. Inwendig in stuc uitgevoerde bundelpijlers tussen het middenschip en de zijbeuken waarin galerijen zijn aangebracht. Kruisribgewelven in hout en stuc. Kansel uit de bouwtijd. Orgel met Hoofdwerk, Bovenwerk en vrij Pedaal, in 1843 gemaakt door de fa. J. Bätz & Co. (Utrecht). In 1977 gerestaureerd door Verschueren Orgelbouw. Klokkenstoel met klok van G. Schimmel?, 1699, diam. 111 cm. Mechanisch torenuurwerk, J.H. Addicks en Zoon, eerste kwart 20ste eeuw, later voorzien van elektrische opwinding.

Orgel

Het Bätzorgel in de Oude Kerk in Zeist is in 2018 gedurende enkele maanden gerestaureerd. Vrijdag 14 december 2018 werd het instrument weer in gebruik genomen. Het tweeklaviers Bätzorgel (23 stemmen) stamt uit 1843. In de loop der tijd is er bij restauraties het nodige gewijzigd aan de dispositie. Bij de recente werkzaamheden, die zijn uitgevoerd door Elbertse Orgelmakers in Soest, is het orgel „weer in de staat van 1843 teruggebracht zoals Jonathan Bätz het orgel heeft bedoeld”, aldus de uitnodiging. Als adviseurs waren Peter van Dijk, Pim Schipper en Wim Diepenhorst bij het project betrokken.

In de media

Uit Reformatorisch Dagblad, 15 september 2009.

De Oude Kerk in Zeist staat sinds enkele weken voor een deel in de steigers. Het dak wordt vernieuwd, het interieur geschilderd en een deel van de stoelen vervangen door banken.

De hervormde gemeente te Zeist, bestaande uit zeven wijkgemeenten, heeft de afgelopen zeven jaar een inhaalslag gemaakt in op het gebied van de welstand van de kerkgebouwen, aldus ouderling-kerkrentmeester C. Randewijk. De Sionskerk werd gerenoveerd en ook het Witte Kerkje en de Nieuwe Kerk zijn onlangs opgeleverd. „De Oude Kerk is de laatste in de serie. Daarbij is het bijzonder dat we zeven jaar geleden tekorten hadden en zelfs nadachten over het afstoten van een kerk. Sinds eind 2008 hebben we, mede door het werk van vrijwilligers, toch een sluitende begroting.”

In de Oude Kerk, waar de Gereformeerde Bondsgemeente Pniël kerkt, was het mastieken dak wegens lekkage aan vervanging toe. De kerk krijgt een zinken dak.

In januari 2010 wordt het interieur opnieuw geschilderd. De gemeente zal dan enkele zondagen in een ander kerkgebouw kerken.

Ten slotte worden stapsgewijs stoelen vervangen. Gemeentelid M. Kuiper-Weerheim, betrokken bij het renovatieproces: „De stoelen hebben rieten zittingen. De kapotte stoelen opnieuw matten, was ongeveer even duur als het plaatsen van kerkbanken. Vooral gezinnen met kinderen hadden die wens. Als kinderen nu tegen hun moeder hangen, vallen ze tussen de stoelen.” Een deel van de stoelen rondom de preekstoel blijft staan, zodat de kerk ook ruimte kan blijven bieden aan concerten.

Naar verwachting is de renovatie in het voorjaar van 2010 afgerond. Als het financieel mogelijk is, zal misschien daarna nog het Bätzorgel, volgens Randewijk „de Mercedes onder de orgels”, een opknapbeurt krijgen.