Sloten, Heerenwal 52 - Grutte Tsjerke

Bezig met het laden van de kaart...

Algemene gegevens
Naam kerk:	Grutte Tsjerke
Genootschap:	PKN Protestantse gemeente Sloten
Provincie:	Friesland
Gemeente:	De Friese Meren
Plaats:	Sloten
Adres:	Heerenwal 52
Postcode:	8556XW
Inventarisatienummer:	09564
Jaar ingebruikname:	1647
Architect:
Huidige bestemming:	kerk
Monument status:	Rijksmonument 33852

opname 27-08-2010 © H.E.W.

Monumentomschrijving Rijksdienst

Hervormde kerk. Eenbeukige ruimte onder zadeldak tegen topgevel aan de straat, in 1647 opgetrokken; dakruiter boven de topgevel. In de dakruiter een klok van een anonieme gieter, 17de of 18de eeuw, diam. 41,5 cm. De trekbalken rusten op gesneden muurstijlen. Inwendig preekstoel met gesneden kolommen, doophek, banken met spijltjes en bollen, koperen blakers, alles 17de eeuws. Drie koperen kronen. Orgel met Hoofdwerk en Rugwerk van A. van Gruisen uit 1786 met gebruikmaking van een gedeelte van de orgelkas en een groot deel van het pijpwerk uit het vorige orgel van deze kerk, ca 1712 gebouwd door Jan Harmensz Kamp.

In de media

Uit Friesch Dagblad, 18 juni 2004.

Trots op de kerk die er voor een ieder is

Lodewijk Born

De voormalige hervormde kerk van Sloten is hét schoolvoorbeeld waartoe Tsjerke Iepen werd opgezet: kerken moeten open zijn voor een breed publiek en het liefst élke dag. Dat gebeurt treffend genoeg al in de kleinste stad van Fryslân. Zes middagen per week - van 13.00 tot 17.00 uur - is de kerk aan de Heerenwal geopend. Gemiddeld komen er in het zomerseizoen twaalf- tot vijftienduizend bezoekers om de kerk te bezichtigen. Toen dan ook het verzoek kwam om mee te doen aan Tsjerke Iepen en de nieuwe Liembultenroute in de Zuidwesthoek, zei de kerkelijke gemeente direct ‘ja’. Henk Brouwer woont sinds 1965 in Sloten en is vergroeid met de stad én de kerk. "Ik kom er zolang we in Sloten wonen. Het is een prachtig gebouw uit de zeventiende eeuw, met een zeer fraai orgel dat tot in de wijde omgeving bekend is vanwege zijn bijzondere klankkleur."

Rondleidingen

Tien mensen uit Sloten hebben een groep gevormd die dagelijks rondleidingen geeft in de kerk. Dan komen de oude verhalen naar voren en kunnen mensen bij een stalletje bijvoorbeeld een ansichtkaart als aandenken kopen. Wanneer de kerk op zondag open is, worden er geen souvenirs verkocht, benadrukt Brouwer. In de volksmond wordt gesproken over de "voormalige hervormde kerk". Met de totstandkoming van de Protestantse Kerk in Nederland wil men eigenlijk een nieuwe naam voor het gebouw. "Wat deze precies moet worden, daar zijn we nog niet uit." Af en toe klinkt de naam ‘Johannes de Doperkerk’, omdat de kerk voor de Reformatie aan de apostel was gewijd. "Maar dat is niet de officiële naam." De uiteindelijke naam moet voor een ieder acceptabel zijn, zegt Brouwer. Sinds 1 mei is Sloten officieel een Protestantse Gemeente. De plaatselijke regelingen moeten nog worden aangepast op de nieuwe situatie. "Samen op Weg zijn we in Sloten al meer dan twintig jaar. We weten ook echt niet meer wie er ‘oorspronkelijk’ hervormd of gereformeerd was." Bij benoemingen voor commissies of kerkenraad wordt niet rekening gehouden met ‘de bloedgroepen’. "Dat stadium zijn we allang voorbij." De kerkelijke gemeente heeft het kerkblad Kerkinfo, waarmee een ieder op de hoogte blijft van het reilen en zeilen. Het kerkgebouw heeft door haar ligging - midden in het centrum - naast het gemeentehuis en de voormalige burgemeesterswoning, een prominente plaats in de stadsgemeenschap. Brouwer vindt dat terecht. De afgelopen 25 jaar is voor miljoenen geïnvesteerd in de tsjerke. Geld van zowel binnen als buiten de kerkgemeenschap kwam op ’t kleed voor een miljoenenkostende restauratie van gebouw en orgel. "Dat betekent dat je ook wat terug moet doen. We zijn kerk voor een ieder, zeven dagen per week. Met zondags de eredienst en de rest van de dagen kun je hier zo binnenlopen. We willen echt een centrumfunctie vervullen." De kerk hoort er bij. "De molen is te bezichtigen, je kunt naar de glasblazer, het Museum Stedhûs Sleat en dus óók naar de kerk. Het wordt op prijs gesteld dat we open zijn." Dat blijkt onder meer uit het gastenboek. "Ontroerende reacties lees je daarin. En de mensen komen overal vandaan: van Nieuw-Zeeland tot uit de buurdorpen."