Oosterzee, Buren 29 - Martinuskerk (1860 - 2011)

Bezig met het laden van de kaart...

Algemene gegevens
Naam kerk:	Martinuskerk
Genootschap:	PKN Ned Hervormd
Provincie:	Friesland
Gemeente:	De Friese Meren
Plaats:	Oosterzee
Adres:	Buren 29
Postcode:	8536TG
ID nummer:
Jaar ingebruikname:	1860
Architect:
Huidige bestemming:	woning 2011
Monument status:	Rijksmonument 25785

Geschiedenis

Verving middeleeuwse kerk. Uitbreiding met moderne aanbouw aan achterzijde in 2004. Deze aanbouw is in gebruik als koffie-, vergader- en repetitieruimte.

Buiten gebruik 2011. In 2012 is de kerk verkocht en de nieuwe eigenaar heeft toestemming gekregen om het rijksmonument te verbouwen tot woonruimte.

Monumentomschrijving Rijksdienst

NEDERLANDS HERVORMDE KERK, KERKHOF EN TOEGANGSHEK. Markant op een aan drie zijden door water, beukenhagen en enkele bomen omzoomd iets verhoogd kerkhof (zonder zerken) gelegen neo-classicistische zaalkerk, die in 1860 werd gebouwd ter vervanging van een 12de/13de- eeuwse voorganger. Het kerkhof is aan wegzijde toegankelijk via een tweede helft 19de-eeuws giet- en smeedijzeren toegangshek met door pijnappels bekroonde hekpalen. In de klokkenstoel een luidklok gegoten in 1498 door Gerardus van Wou, diam. 123 cm. Het mechanisch smeedijzeren torenuurwerk is gedateerd 1602, later voorzien van electrische opwinding. Het orgel werd vervaardigd in 1891 door de firma Van Dam te Leeuwarden. De interieuronderdelen stammen grotendeels uit de bouwtijd. De sobere aanbouw aan de achterzijde van het gebouw is voor de bescherming van ondergeschikt belang.

Uit bruinrode baksteen opgetrokken driezijdig gesloten schip onder geglazuurde blauwe Friese golfpannen gedekt driezijdig schilddak tegen voorgevel geleed door pilasters en bekroond door een tympaan; boven de voorgevel vierkante toren met opengewerkte houten koepel met windvaan; goot op klossen; gietijzeren rozetankers. De neo-classicistisch gedetailleerde voorgevel wordt geleed door vier, op een hoge bakstenen plint rustende, pilasters met hardstenen basement en eenvoudig geprofileerd kapiteel en wordt bekroond door een groot fronton waarin een halfrond venster met gietijzeren tracering; dubbele toegangsdeur met kussenpanelen met diamantknop en halfrond gesloten bovenlicht met gietijzeren tracering, gevat in houten omlijsting met pilasters en fronton; daarboven rond venster met gietijzeren tracering. De vierkante klokketoren met spitsboogvormige galmgaten, torenuurwerk gedateerd 1602 (met op de wijzerplaat het opschrrift Anno 1860) en geprofileerde omgang, wordt bekroond door een op zuiltjes rustende achtkante opengewerkte houten koepel onder met zink bekleed dak. De zijgevels van het vier traveeen tellende schip zijn regelmatig ingedeeld door in verdiepte velden gelegen spitsboogvensters met gietijzeren tracering; in de eerste travee aan oost- en westzijde een toegang in houten omlijsting met pilasters en fronton; oudere deur met houten naald; erboven een rond venster met gietijzeren tracering; de beide stoepen ontbreken thans. Gietijzeren rozetankers.

In het sobere door een houten tongwelf met trekbalken en gietijzeren luchtroosters overdekte INTERIEUR zijn onder meer van belang het meubilair uit de bouwtijd (banken, doophek, preekstoel met klankbord en orgelgalerij op zuilen) en het eenklaviers orgel met aangehangen pedaal in rijkgesneden kas, dat in 1891 werd vervaardigd door de firma L. van Dam en Zonen te Leeuwarden voor de Hervormde Kerk te Biezelinge (Zeeland). In 1909 is het orgel overgeplaatst naar Oosterzee. Aan weerszijden van de middentoren bevinden zich in tweeeen gedeelde tussenveldjes. De halfronde zijtorens worden met deze tussenveldjes verbonden door aflopende, ongedeelde zijvelden.

Waardering

Neo-classicistisch kerkgebouw uit 1860, gelegen op een enigszins verhoogd kerkhof met tweede helft 19de-eeuws toegangshek, van algemeen belang wegens - ouderdom -de architectonische vormgeving van met name de voorgevel -de waardevolle interieur-onderdelen -de markante ligging op het enigszins verhoogde kerkhof/