Megen, Kloosterstraat 6 - Kapel Franciscanerklooster

Bezig met het laden van de kaart...

Algemene gegevens
Naam kerk:	St. Bernarduskapel
Genootschap:	Rooms Katholieke Kerk
Provincie:	Noord-Brabant
Gemeente:	Oss
Plaats:	Megen
Adres:	Kloosterstraat 6
Postcode:	5366BH
Sonneveld-index:	07895
Jaar ingebruikname:	1670
Architect:
Huidige bestemming:	KLOOSTER St Antonius van Padua van de Minderbroeders Franciscanen met kerkhof Minderbroedersklooster
Monument status:	Rijksmonument 28520

Geschiedenis

Kapel St. Bernardus van het wel Franciscanerklooster St. Antonius v. Padua. KLOOSTER St Antonius van Padua van de Minderbroeders Franciscanen.

In Megen, voormalig vestingstadje aan de Maas, bouwden de minderbroeders - uit Den Bosch verdreven - een klooster in 1648-1653, aangevuld met een kerk in 1670. Het graafschap Megen (met de dorpen Haren, Macharen en Teeffelen) en andere nabijgelegen gebieden behoorden in de 17e eeuw nog niet tot de Republiek, zodat daar meerdere orden zich opnieuw vestigden: jezuïeten, karmelieten. Graaf Charles de Brimeu was één van de edelen rond Willem van Oranje. In de kruisgang beneden gebrandschilderde ramen, schenkingen van veelal edelen, evenals de eikenhouten biechtstoelen in de kerk. Het koor bevindt zich achter in de kerk boven. Tot in het begin van de 20ste eeuw behoorden deze minderbroeders tot de recollecten. Die leidden een teruggetrokken contemplatief leven. Met het opkomen van de katholieke beweging in het begin van de 20ste eeuw werd juist deze orde als minderbroeders-franciscanen zeer actief op vele terreinen van het kerkelijk, maatschappelijk en wetenschappelijk leven. Enkele paters bedienden ook een Latijnse stadsschool die in 1877 in eigen beheer van de broeders kwam en in 1884 het gymnasium-programma invoerde. De school zou als kleinseminarie tot in 1967 voor de eigen orde en voor andere groeperingen de vooropleiding voor priesters verzorgen. De karmeliet Titus Brandsma, martelaar van de nazi's, is één van de bekendste oud-leerlingen. De school bezat ook een kapel. Het klooster heeft ook een bedevaartskapel voor de "Het Heilig Bruurke" Broeder Everardus laten bouwen. De vroegere moestuin en boomgaard van het minderbroedersklooster is grotendeels vervangen door “De Hof van Lof” vol planten en bloemen met tal van aanwijzingen van hun symboliek. Een modern beeld van Sint Franciscus met vogels past daarin. De priesters onder de broeders gaan ook voor in de eucharistische vieringen in het clarissenklooster St. Joseph dat op de fundamenten en binnen de grachten van het voormalige kasteel in 1721 is gebouwd. Eerder waren er ook franciscanessen in Megen en in het dorp Haren ook slotzusters Penitenten-Recollectinen. Megen werd wel het "Assisi van het Noorden" genoemd met zoveel franciscaanse communiteiten.

Bronnen: Kunstreisboek voor Nederland (Amsterdam 1977), Beda Verbeek OFM en Marculphus Heijer OFM, Drie eeuwen klooster en gymnasium van Megen (1946) Ger van Dam, Megen - pedagogische enclave 1945-1967. Een franciscaans kleinseminarie (Nijmegen 1997).

Monumentomschrijving Rijksdienst

Groep van eenvoudige gebouwen om een pandhof; zuid- en westvleugel 1648-1654, oostvleugel en kapel 1670; zuidwaartse uitbreiding van de oostvleugel buiten de pandhof in 1709, gastenkwartier 1713. De door smalle pilasters versterkte kerk heeft met een segmentboog gesloten vensters en een natuurstenen portaal in rustica. Inwendig stucgewelf en houten zangtribune met koorbanken en lezenaars. Drie barokke houten altaarretabels van kort na 1670, met de geslachtswapens van Stepraedt en van Amstel. Eiken preekstoel uit 1696; vijf eiken biechtstoelen uit 1695 met de namen en wapens der schenkers. In een kas van de Gebr. Franssen uit 1846 een instrument van de Gebr. Gradussen uit 1900, met gebruikmaking van ouder pijpwerk. 18e eeuws notehouten Mariabeeld. In de ronde benedenvensters van de kloostergang twintig gebrandschilderde glazen, tien uit 1653, en uit 1678, acht uit 1679, een ongedateerd, met de namen en wapens der schenkers. Drieluik: aanbidding der Koningin (16e eeuw), op paneel; vier 18e eeuwse schilderijen op doek: de H. Lodewijk en de H. Elisabeth ontvangen het kleed der Derde Orde, Kruisiging, Graflegging en Verheerlijking der H. Maagd. 17e- en 18e eeuwse portretten van vroegere ordebroeders. Klokkenstoel met klok van anonieme gieter, 1535, diam. 38 cm. Op de binnenplaats van het klooster, gebouwd in 1648, zit een grote flink oostelijk afwijkende zonnewijzer, geschilderd op pleisterwerk.

MIP omschrijving (MIP nummer: MK069-000437)

Naam monument: Klooster St. Antonius van Padua van de Franciscaner broeders.
Bouwperiode: 1648 tot: 1648
Gevels en materialen: Baksteen.
Vensters en deuren: Kleine roederamen, glas-in-lood.
Dak en bedekking: Zadel- en schilddaken. Leien.
Bijgebouwen: Tuinmuur in ijsselsteen. Kapel voor het "Heilig Bruurke van Meegen" (1954).
Bijzonderheden: Groep van eenvoudige baksteen gebouwen om een pandhof: zuid- en westvleugel, 1648-1654 oostvleugel en kapel 1670; zuidwaartse uitbreiding van de oostvleugel buiten de pandhof in 1809, gastenkwartier 1713.
Omschrijving: De door smalle pilasters versterkte kerk heeft met een segmentboog gesloten vensters en een natuurstenen portaal in rustica. Inwendig stucgewelf en houten zangtribune met koorbanken en lezenaars. Drie barokke houten altaarretabels van kort na 1670, met de geslachtswapens van Stepraadt en van Amstel. Eiken preekstoel uit 1696; vijf eiken biechtstoelen uit 1695 met de namen en wapens der schenkers. Orgel uit omstreeks 1700. 18de eeuws notenhouten Mariabeeld. In de ronde benedenvensters van de kloostergang twintig gebrandschilderde glazen, tien uit 1653, één uit 1678, acht uit 1679, één ongedateerd, met de namen en wapens der schenkers. Drieluik: aanbidding der Koningen (16de eeuw), op paneel; vier 18de eeuwse schilderijen op doek: de H. Lodewijk en de H. Elisabeth ontvangen het kleed der Derde Orde, Kruisiging, Graflegging en Verheerlijking der H. Maagd. 17de en 18de eeuwse portretten van vroegere ordebroeders. Gevel der kerk rood geverfd. Raamdagkanten gewit. Naast de kerk Patersgas, keienstraatje grenzend aan de kloostermuur.

Glas-in-loodramen

De kapel heeft twee figuratieve glas-in-loodramen. In de kloostergang zijn 24 figuratieve glas-in-loodramen met wapens van schenkers en 3 glas-in-loodbovenlichten boven deuren. Het is niet bekend welke glazenier de ramen vervaardigd heeft.

De volgende onderwerpen zijn afgebeeld :

Christusmonogram
Mariamonogram
wapens van :
- Guilielmus Leonardi
- Walterius van der Dussen
- Henricus Stajackers
- Simon Moreus
- Petrus Endenpoel
- Jacobus van Dijck
- Pieter Tholinck
- Lauereijns van Kessel
- Hendrik van Gestel
- Jacobus Meter
- Bernard van Bronckhorst
- Reiner van Stendt
- Herrenhaeff tot Gruijthuisen
- Herrenhaeff
- Anna van Vladeracken
- Jon Johan van Montfort
- Johannes van der Elsen
- Antonius van Lent
- samengesteld
- samengesteld
- Guilielmus van Campen
- Adrianus van der Haghen
- Franciscus
- Antonius van Padua
- Christusmonogram