Lisse, Tulpenstraat 35 - Salem

Bezig met het laden van de kaart...

Algemene gegevens
Naam kerk:	Salem
Genootschap:	Geref. Gemeenten (v/h in Ned en N.Amerika)
Provincie:	Zuid-Holland
Gemeente:	Lisse
Plaats:	Lisse
Adres:	Tulpenstraat 35
Postcode:	2161HS
Sonneveld-Index:	02590
Jaar ingebruikname:	1935
Architect:	Fresen, A.F. (Wageningen)
Huidige bestemming:	kerk
Monument status:	Gemeentelijk monument

Geschiedenis

Groot, beeldbepalend, kruisvormig kerkgebouw met grote dakruiter op de kruising. Bevat ruim 1100 zitplaatsen.

De Salemkerk is het kerkgebouw van de leden van de Gereformeerde Gemeente.

Over de ontstaansgeschiedenis: midden 19e eeuw gaan enkele kerkleden over van de hervormde kerk Lisse naar de Kruisgemeente in Noordwijk. In 1865 krijgt men een eerste kerkje aan de Kanaalstraat, voor de gereformeerde gemeente behorend bij de “Gereformeerde Kerken onder het kruis”. In 1887 volgen een nieuw kerkgebouw en pastorie. Het huidige kerkgebouw, naar een ontwerp van architect A.F. Fresen uit Wageningen, werd ontworpen in 1935. In 1936 volgde de eerste dienst in de nieuwe kerkgebouw aan de Tulpenstraat. In 1980 werd het verenigingsgebouw bij de kerk gebouwd. In 2000 volgde een ingrijpende verbouwing waardoor er ca. 140 extra zitplaatsen werden gerealiseerd.

De Salemkerk is een zaalkerk op kruisvormige plattegrond, hoofdvolume afgedekt met elkaar kruisende zadeldaken met op de top een bescheiden torentje met spits. Het torentje is bedekt met leien en getooid met een haantje. De vier topgevels hebben in de topgevels smalle hoge vensters met glas-in-lood. Aan het einde van de middenbeuk is aan weerszijden en parallel aan de dwarsbeuken in eenzelfde stijl een kosterij en een verenigingsgebouw gesitueerd. De gevels zijn opgetrokken in rood-grauwe baksteen in kettingverband.

(Bron:Oud Lisse)

De Salemkerk is met zijn sobere, ingetogen vorm een mooi voorbeeld van de traditionele Gereformeerde kerkbouw.

In de media

Uit: Reformatorisch Dagblad d.d. 14 september 2015

Gereformeerde gemeente Lisse 150 jaar

Hoog rijzen de gebogen spanten op van de kerk waarin de gereformeerde gemeente van Lisse al bijna tachtig jaar bijeenkomt; meer dan de helft van de anderhalve eeuw dat de gemeente bestaat. Op 6 september was het precies 150 jaar geleden dat ze werd geïnstitueerd.

Enkhuizen, Lisse en Tricht, luidde steevast het rijtje als genoemd werd welke Kruisgemeenten in 1869 niet wilden meegaan in de vereniging met de Christelijke Afgescheiden Gemeenten. Dat rijtje klopte niet; het waren Enkhuizen, Hoedekenskerke, Lisse en Rouveen die onoverkomelijke bezwaren tegen de fusie hadden, terwijl Tricht en Hollandscheveld na korte tijd uit de nieuwgevormde Christelijke Gereformeerde Kerk traden. Middellijkerwijs is die beslissing richtinggevend geweest voor de plaats waar vier van deze zes gemeenten zich nu bevinden: in de Gereformeerde Gemeenten.

Lisse –op 6 september 1865 geïnstitueerd door ds. C. Kloppenburg uit het verre Oud-Vossemeer– was nog geen vier jaar jong toen ze buiten het kerkverband kwam te staan, en het duurde nogal even voordat een nieuw verband van Gereformeerde Gemeenten onder het Kruis ontstond. Het besluit kostte haar ook haar eerste voorganger, want oefenaar G. J. Meulenbrugge ging wél met de vereniging mee. Daags na zijn 33e verjaardag preekte hij afscheid.

De gemeente groeide desondanks, en ontving na Meulenbrugge nog zestien keer een voorganger. In de consistoriekamer hangt hun naamlijst aan de muur, en van de meesten van hen ook een foto. Ds. G. J. N. Moens staat vandaag drie maanden in het dorp van bloembollenkwekers en -handelaren.

Uitbreiding

Die groei is eruit; al vele tientallen jaren schommelt het ledental rond de 1300 à 1400. De ongeveer 1200 zitplaatsen –950 beneden, 250 op de galerij– zijn ’s zondags goeddeels gevuld, zegt hulpkoster C. Brak als hij de ene na de andere deur openzwaait in het bedehuis waarin hij koster C. A. Wouters sinds juli 2002 assisteert.

In de Gereformeerde Gemeenten is Lisse de grootste gemeente van de kleinste classis. Bij de ingebruikname van de kruiskerk op 7 februari 1936 waren er 1030 zitplaatsen. Architect A. F. Fresen uit Wageningen liet zijn naam achter in een steentje in de buitenmuur.

In 1997 werd de hal bij de kerk getrokken en werd er een nieuwe hal voor gezet, wijst Brak. Dat leverde zo’n 150 extra zitplaatsen op. Sindsdien heet het gebouw Salemkerk. Vanaf het begin zat er een kosterswoning aan de kerk vast. Er was toen één zaal; later zijn er meerdere aan toegevoegd. Op een straathoek bij de kerk staat de pastorie. De Tweede Wereldoorlog was om veel redenen te betreuren, maar een ervan was wel dat ze een eind maakte aan de sfeervolle bouwstijl van de jaren dertig. Dit statige godshuis is er een voorbeeld van. Een spits dak, veel symmetrie, bruine lambrisering, ranke ramen met glas in lood.

Terugblik Bij vorige jubilea vervaardigde de gemeente jubileumboeken, het eerste van C. J. Segers senior, het tweede van C. J. Segers junior. Ze vermeldden lange lijsten van ambtsdragers die de gemeente dienden, soms tientallen jaren achtereen. Ook de kosters hadden een lange diensttijd; het waren er in de achterliggende 127 jaar slechts vier. Een marmeren plaat in de hal vertelt dat ds. H. Ligtenberg sr. op zaterdagavond 17 augustus 1935 de eerste steen van de kerk aan de Tulpenstraat legde. De andere plaat vertelt waarover hij toen sprak: „Samuël nu nam een steen, en stelde dien tussen Mizpa en tussen Sen.” En op die steen stond ”Eben-Haëzer”: Steen der hulpe.

De dokter in Lisse kreeg geen gelijk Zijn vader was een rooms-katholieke veldwachter. Moeder was protestants, en zo voedde ze haar drie zoons op. Een van die zoons, Diedericus Wijting, onttrok zich als lid aan de Nederlandse Hervormde Kerk. Hij deed dat tegelijk met zijn latere vrouw, Wilhelmina Elisabeth de Graaff. Ze voegden zich bij de Kruisgemeente. Wijting was 24 jaar oud en nog ongehuwd toen hem daar als kerkmeester het beheer van de kerkelijke goederen werd toebetrouwd. Een halfjaar later vertrok oefenaar Meulenbrugge. Wijting werd in 1872 zijn opvolger. Omdat hij zwaar astmapatiënt was, zou hij dat met de dood moeten bekopen, verklaarde zijn huisarts. Dat kwam echter niet uit. De dokter was er zo verwonderd over dat hij stiekem in het kerkportaal stond te luisteren hoe Wijting het eraf bracht.

Uit: Reformatorisch Dagblad d.d. 9 September 2024

Groep leden gg Lisse wil hersteld hervormd worden; kerkenraad wil gemeente bij elkaar houden

Een groep leden van de gereformeerde gemeente (gg) te Lisse heeft plannen om een plaatselijke hersteld hervormde gemeente (hhg) te stichten. De kerkenraad betreurt dat en wil een scheuring voorkomen, deelde hij zondag aan de gemeente mee. Het initiatief van de bezwaarde leden staat in een document, dat in de gemeente circuleert, aldus de kerkenraad in een kanselboodschap. Die werd afgelopen zondag voorafgaand aan de ochtenddienst voorgelezen.

De betreffende leden hebben volgens de kanselboodschap twee motieven. Ten eerste hebben ze moeite met de prediking en met de kandidaatstelling voor kerkenraadsleden. Daarnaast willen de initiatiefnemers kerkelijke eenheid bevorderen door zich aan te sluiten bij de Hersteld Hervormde Kerk (HHK). Voor een afgescheiden bestaan van de Gereformeerde Gemeenten zou niet voldoende grond meer zijn.

De plannen vervullen de kerkenraad „met grote zorg”. Door de oprichting van een hhg „wordt het lichaam van Christus hier gescheurd. We zijn bang dat we geen zegen kunnen verwachten als we naar het bevel van de Heere niet één gemeente blijven.” De kerkenraad vraagt de gemeente om „gebed en inspanning” en wijst op verschillende Bijbelteksten: 1 Korinthe 1:10 en Kolossenzen 3:12-17.

De kerkenraad zegt verder „al het mogelijke te willen doen om de hele gemeente bij elkaar te houden”. Al eerder voerde de kerkenraad gesprekken waarin werd geluisterd naar „de zorg, inzichten en pijn” van de betreffende leden. Dit had niet het gewenste effect: „een aantal leden blijft zich niet thuis voelen.” Een aantal leden blijft zich niet thuis voelen - Kerkenraad gereformeerde gemeente Lisse

Verder heeft de kerkenraad het initiatief genomen „tot gemeentebrede bezinning op gemeente zijn naar Gods Woord”. Consulent ds. P. Mulder uit Koudekerk aan den Rijn en emeritus predikant ds. W. Silfhout uit Veenendaal gaan dit proces begeleiden. De kerkenraad erkent het verlangen van de bezwaarde leden naar kerkelijke eenheid en heeft dit punt geagendeerd voor de eerstvolgende vergadering van de classis Amsterdam op 21 september. „Dat is naar onze mening de juiste weg.” Hoe groot de groep bezwaarde leden is, is niet bekend. Volgens het Nederlands Dagblad, dat zich baseert op een belronde, zou het gaan om „een grote groep”. Scriba A.M. Weststrate van de gg Lisse wil desgevraagd niet inhoudelijk reageren. „We zitten volop in het proces en hebben besloten nu geen mededelingen te doen.” Ook ds. T.A. Bakker, scriba van de classis West van de HHK, wilde niet inhoudelijk reageren. „We zijn in gesprek met de kerkenraad van de gg Lisse.” De gg Lisse, die het laatst werd gediend door ds. G.J.N. Moens (2015-2020), telde per 1 januari 1167 leden. De afgelopen jaren verloor de gemeente al tientallen leden aan omliggende reformatorische kerken.

Uit: Reformatorisch Dagblad d.d. 4 maart 2025

Bezwaarde leden gg Lisse richten hersteld hervormde evangelisatie op

Bezwaarde (oud-)leden van de gereformeerde gemeente (gg) te Lisse hebben in die plaats een hersteld hervormde evangelisatie opgericht. Dat meldde dinsdagochtend Roeland den Breejen, bestuurslid van de evangelisatie, die donderdag notarieel is opgericht.

Een hersteld hervormde evangelisatie is een preekplaats waar predikanten uit de Hersteld Hervormde Kerk (HHK) mogen voorgaan. Bezoekers kunnen lid worden van de evangelisatie. Het bestuur is voornemens om op termijn bij de classis West van de HHK een verzoek in te dienen om toe te treden als gemeente. Den Breejen: „Als er enige stabiliteit is, zullen we dat gelijk doen. De evangelisatie is een opstartvariant.”

Wanneer de eerste zondagse dienst plaatsvindt, is nog niet bekend. „Eerst moet het preekrooster voor een bepaalde periode gevuld zijn”, aldus Den Breejen. Ook over het aantal personen dat zich aansluit bij de evangelisatie, kan hij niets meedelen.

In september werd bekend dat een groep leden van de gg zich zorgen maakt over vermeende eenzijdigheid in de prediking. Een tweede motief is volgens Den Breejen dat de bezwaarden „gelet op de prediking in de HHK geen reden zien om langer afgescheiden te blijven”. Volgens hem zijn bezwaarde leden de afgelopen jaren herhaaldelijk over deze thema’s in gesprek gegaan met de kerkenraad van de gg, maar had dit niet het gewenste resultaat.

Breuk

Wel stuurde de kerkenraad onlangs het punt van het belang van kerkelijke eenheid door naar de classis Amsterdam van de GG. De uitkomst van dat bezinningsproces wachten de bezwaarde gg’ers niet af. Den Breejen: „Als het zou leiden tot landelijke eenheid van de GG met de HHK, is dat alleen maar mooi.” Dat de oprichting van de evangelisatie een scheuring betekent in de plaatselijke gg, wil Den Breejen nuanceren. „Die breuk is er al. Sinds 2015 zijn er al enkele honderden leden vertrokken uit de gg naar gemeenten in omliggende plaatsen. We zoeken een mogelijkheid om lokaal te kerken met onze gezinnen.”

Volgens de woordvoerder is er geen sprake van onmin, alleen van een inhoudelijk meningsverschil. „We hopen met de gg te kunnen samenwerken.”

Traject

Ds. T.A. Bakker, scriba van het breed moderamen van de classis West van de HHK, bevestigt het bericht desgevraagd. „Aan de oprichting van de evangelisatie is een traject voorafgegaan, waarin het breed moderamen heeft meegedacht. Als de evangelisatie een verzoek doet om gemeente te worden, zullen we dat beoordelen volgens de kerkordelijke richtlijnen.”

Het fenomeen evangelisatie stamt uit de vroegere Nederlandse Hervormde Kerk, legt ds. Bakker uit. „Als mensen verlangden naar een hervormd-gereformeerde prediking, richtten ze een evangelisatie op.” De reden dat niet meteen is overgegaan tot de oprichting van een zelfstandige gemeente, komt doordat de situatie „heel complex” is, aldus de classisscriba.

Ds. Bakker benadrukt dat de classis „geen actieve rol heeft gespeeld. Het is een gevoelige, pijnlijke situatie, die wij niet hebben gewild of gezocht.” Op de vraag of de classis er bij de initiatiefnemers op aangedrongen heeft om het eens te worden met de kerkenraad van de gg, antwoordt hij: „We hebben naar ons vermogen gedaan wat mogelijk was, maar de situatie was zo dat we het tij niet konden keren.” De classis heeft ook gesproken met de kerkenraad van de gg, aldus ds. Bakker. Verdrietig

Scriba A.M. Weststrate van de gg te Lisse zegt het nieuws van de opgerichte evangelisatie maandag te hebben gehoord. „We hebben er als kerkenraad nog niet over gesproken. Daarom kan ik er nog niet veel over zeggen. Het nieuws komt niet onverwacht. We zijn er verdrietig over.”

Begin februari besloot de kerkenraad tot het beleggen van gebedsbijeenkomsten in de gemeente vanwege de ontstane „onrust en verwijdering”.