Hooge Zwaluwe, Raadhuisstraat 3 - Protestantse kerk
Uit Reliwiki
Algemene gegevens | |
---|---|
Naam kerk: | Protestantse Kerk |
Genootschap: | PKN Ned. Hervormd |
Provincie: | Noord-Brabant |
Gemeente: | Drimmelen |
Plaats: | Hooge Zwaluwe |
Adres: | Raadhuisstraat 3 |
Postcode: | 4927AM |
Inventarisatienummer: | 7774 |
Jaar ingebruikname: | 1641 |
Architect: | Campen, Jacob van |
Huidige bestemming: | kerk |
Monument status: | Rijksmonument 22205 |
Inhoud
Geschiedenis
Hervormde Kerk.
Belangrijk protestants kerkgebouw uit de "Gouden Eeuw".
Monumentomschrijving Rijksdienst
Ned. Herv. KERK. Gebouwd in 1639-1641 met steun van Prins Frederik, hersteld in 1859, geheel uitgebrand in 1910 en bij de herbouw gewijzigd, na oorlogsschade gerestaureerd in 1951. In plattegrond een Grieks kruis met korte armen, die, in opstand, met lessenaardaken tegen het hogere vierkante middendeel aansluiten. Open koepel op het pyramidale dak uit 1912. Steunberen met ingezwenkte buitenkant, vensters met spitsbogen. Eiken kansel in Lodewijk XV stijl, uit omstreeks 1760, afkomstig uit de kerk van Zevenbergse Hoek. Mechanisch torenuurwerk, firma De Klok, 1956.
Orgel
Het hoofdwerk van het orgel is oorspronkelijk in 1865 door H. Knipscheer (Amsterdam) gebouwd voor de Hervormde Kerk te Noordwijk aan Zee. De kas van dat instrument is verloren gegaan. Het orgel is nu in de kas van A.Standaart uit Amsterdam geplaatst, die in 1911 dit pneumatisch instrument bouwde, nadat het oorspronkelijke Van Oeckelen-orgel uit 1828 bij een grote brand in 1910 was vernield.
Restauratie
In 1987 werd aan Mense Ruiter Orgelmakers b.v. de opdracht gegeven tot restauratie naar de oorspronkelijk dispositie, en tot plaatsing van het Knipscheer orgel in de bestaande fraaie en passende orgelkas van Standaart. Adviseur namens de Orgelcommissie van de Nederlandse Hervormde Kerk is Rudi van Straten (Zutphen). Het gerestaureerde Knipscheerorgel in de NH kerk is 16 oktober 2005 met een feestelijk concert in gebruik genomen. Na ruim vijftien jaar hard sparen, het op touw zetten van meerdere acties, het vinden van sponsors en verwerven van subsidies is de laatste fase van het project afgesloten: een zelfstandig pedaal voor het gerestaureerde Knipscheerorgel uit 1865.
De restauratie hield in:
- windlade ontleden en geheel herstellen volgens oorspronkelijke vorm en materiaal gebruik;
- de aanwezige Standaart magazijnbalk repareren en aansluiten op de lade, en een nieuwe windmachine aanbrengen;
- de speelmechanieken herstellen in aanwezige vorm;
- een nieuwe manuaalklaviatuur maken volgens oorspronkelijke Knipscheer vorm;
- een nieuw pedaalklavier maken, met handhaving van de aanwezige orgelbank;
- de registermechaniek in goede functie brengen en de registerknoppen om de lessenaar heen bouwen;
- een nieuwe Quint 3 maken naar mensuur en factuur van Octaaf 4 en Octaaf 2, ter vervanging van de Celeste;
- het metalen pijpwerk opronden en naar de oorspronkelijke toonhoogte brengen. De houten pijpen opnieuw verlijmen;
- het geheel intoneren naar de oorspronkelijke Knipscheer-normen.
Daarnaast moest het werk zodanig worden uitgevoerd en voorbereid, dat in volgende fasen het orgel eenvoudig kan worden uitgebreid met een bovenwerk en een vrij pedaal.
De oude frontpijpen bleken niet meer in een goed ogende staat te brengen. Daarom werden voor het front nieuwe pijpen gemaakt, die duidelijk moesten maken dat er weer een fris instrument in de orgelkas staat opgesteld. Deze pijpen werden bestemd sprekend zijn in een toekomstig vrij pedaal. Enkele bestaande houten Bourdon pijpen werden voor dat doel ook al geplaatst.
Het bovenwerk is door Mense Ruiter in 1990 toegevoegd. De drie vrije pedaal stemmen zijn in 2005 beschikbaar gekomen. De dispositie voor het pedaal is toen zoveel mogelijk gedetailleerd naar "Knipscheer-factuur. Voor de Bourdon 16 vt is gebruik gemaakt van uit Standaart orgel afkomstige houten pijpen. Van de Octaaf 8 vt waren C - c0 reeds in het front aanwezig, de rest is nieuw. De Trompet 8 vt is geheel nieuw.
Dispositie
- Hoofdwerk (manuaal 1): Prestant 8' - Bourdon 8' bas/discant - Gamba 8' (C-H in Bourdon) - Octaaf 4' - Fluit 4' - Quint 3' - Octaaf 2' - Mixtuur 1⅓' 2-4 sterk - Cornet 4' 4 sterk discant.
- Bovenwerk (manuaal 2): Prestant 8' discant - Holpijp 8' bas/discant - Dwarsfluit 4' - Gemshoorn 2'.
- Pedaal: Bourdon 16' (1912) - Octaaf 8' - Trompet 8' (2004).
- Koppelingen: Hoofdwerk aan Pedaal - Bovenwerk aan Pedaal - Manuaalkoppeling.
Mechanische sleepladen. Manuaalomvang: C-f3. Pedaalomvang: C-d1. Toonhoogte: a1 = 445 Hz. Winddruk: 71 mm. WK.
Cultuur Historische Waardekaart
- Bouwperiode: 1639-1641
- Bijgebouwen: Eenvoudig ijzeren sierhek.
- Groen: Voor de kerk drie paardkastanjes van 150 cm en 175 cm omtrek. Naast de kerk een gazon met heester.