Hengelo, Deldenerstraat 18 - Waterstaatskerk

Bezig met het laden van de kaart...

Algemene gegevens
Naam kerk:	Waterstaatskerk
Genootschap:	(PKN) Protestantse Kerk in Nederland
Provincie:	Overijssel
Gemeente:	Hengelo
Plaats:	Hengelo
Adres:	Deldenerstraat 18
Postcode:	7551AG
Jaar ingebruikname:	1840
Architect:	Rijkswaterstaat
Huidige bestemming:	protestantse kerk
Monument status:	Rijksmonument 511468
Bouwjaar:	1837-1840
Type:	Kerk
Functie:	Religieus

Geschiedenis

Interessante neoclassicistische kerk met toren. Van groot belang als de enige, nog overgebleven, zogenaamde waterstaatskerk in Twente. Na ingebruikname van een tweede Hervormde Kerk in Hengelo, de Bethlehemkerk aan de Oelerweg in Hengelo-Zuid, kreeg dit kerkgebouw de naam "Grote Kerk".

Buiten gebruik als Hervormde Kerk in 1976. Daarna jarenlang in enig verval, en bedreigd met sloop. In 1985 verkocht aan de Gemeente Hengelo. Uiteindelijk in 1990-1991 gerestaureerd en herbestemd tot Muziekschool en Cultureel Centrum. Bij de ingebruikname in 1991 als muziekschool kreeg dit kerkgebouw de naam "Waterstaatskerk".

2016 De kerk wordt verkocht aan Protestantse Kerk Nederland (PKN). De Protestantse Gemeente Hengelo wil aanwezig zijn in het centrum van de stad, met een kerkzaal en een dagelijks geopend stiltecentrum. Hiertoe moet de Grote Kerk eerst wel worden verbouwd en (duurzaam) gerenoveerd. Ook het kerkelijk bureau wil men hier onderbrengen. Op termijn zullen vermoedelijk de huidige 3 wijkkerken (Bethelkerk, Ontmoetingskerk, Thaborkerk) buiten gebruik worden gesteld.

2017 Dit gebouw is opnieuw in gebruik als kerk, van de PKN Hengelo. De naam is ongewijzigd "Waterstaatskerk".

Orgels

Voormalig Holtegräve orgel (1844 - 1930)

In 1844 is er een orgel in gebruik genomen, gebouwd door orgelbouwer J.H. Holtegräve. Het orgel is in 1930 verkocht aan de Grote kerk in Dalfsen, waar het thans nog steeds aanwezig is.

Voormalig Valckx & van Kouteren orgel (1930 - 1984)

In 1930 is er een orgel in gebruik genomen, gebouwd door firma Valckx & van Kouteren. Het orgel is in 1984 verkocht aan de Eben Haëzerkerk in Hardinxveld-Giessendam.

Huidig Verschueren orgel (1979)

Het huidig orgel is gebouwd door Verschueren in 1979. Het orgel is in 1992 in gebruik genomen in de Grote kerk te Hengelo (Ov).

Monumentomschrijving Rijksdienst

KERKGEBOUW van de Hervormde gemeente. In 1848 in neo-classicistische stijl ontworpen en gebouwd door Rijkswaterstaat. Tijdens de restauratie en modernisering in 1990-1991 is aan de achterzijde buiten bescherming vallende nieuwbouw gepleegd en is de ingang van de voor- naar de achterzijde verplaatst. Thans is de kerk in gebruik als auditorium en concertzaal van de Muziekschool.

Omschrijving

Zaalkerk op rechthoekige grondslag onder een schilddak gedekt met muldenpannen. De bakstenen gevels zijn symmetrisch geleed, geplaatst op een zandstenen plint en beëindigd met een gepleisterd fries onder een overstekende, geprofileerde bakgoot op klossen. In de gevels zesendertigruitsvensters binnen een gepleisterde omlijsting. Aan de straatzijde (Z) een zuilenportiek van vier zuilen met zandstenen basement, en ionische kapitelen. Op de zuilen een architraaf en een deklijst onder een klein schilddak met muldenpannen. Hierboven een vierkante houten toren met spitsboogvormige galmgaten, en een door rondbogen op houten kolommen samengestelde achthoekige lantaarn waartussen aan drie zijden een wijzerplaat. In de portiek van de hoofdingang een slingeruurwerk van J.F. Weule uit Bockenem, gemaakt in 1893. Dit gietijzeren uurwerk, geschilderd in rood met goudkleurige randen is gerestaureerd in 1991. Het functioneert in oorspronkelijke toestand. De toren wordt afgesloten door een helmdak met bekroning van weerhaan en bol.

De zijgevels (O en W) hebben een risalerende middenpartij met hoofdgestel en fronton. In dit risaliet een dubbele toegangsdeur binnen een eenvoudige, gepleisterde omlijsting.

In de achtergevel zijn vier zesendertigruits vensters geplaatst. In het interieur is een driezijdig balkon aangebracht dat aan de linker- en rechterzijde op zuilen steunt. In het middendeel, achter het portiek van de hoofdingang een houten, terugliggende paneelwand met op de galerij vier zuilen. Het gepleisterde plafond met rondom een kooflijst wordt beëindigd met een brede, rondlopende geprofileerde lijst.