Elburg, Vischpoortstraat 32 - Gereformeerde Kerk
Uit Reliwiki
| Algemene gegevens | |
|---|---|
| Naam kerk: | Gereformeerde Kerk |
| Genootschap: | Gereformeerde Kerken in Nederland |
| Provincie: | Gelderland |
| Gemeente: | Elburg |
| Plaats: | Elburg |
| Adres: | Vischpoortstraat 32 |
| Postcode: | 8081ER |
| Inventarisatienummer: | 11399 |
| Jaar ingebruikname: | 1892 |
| Architect: | |
| Huidige bestemming: | winkel |
| Monument status: | na te gaan |
Inhoud
Geschiedenis
Buiten gebruik, nu winkel.
Doleantie in Elburg
Door de Doleantie, die begon in 1886, traden 76 predikanten en 200 kerkenraden uit de hervormde kerk. Bijna een tiende deel van de gemeenteleden van de hervormde kerk sloot zich hierbij aan. In Elburg, een vissersplaats, kon de Doleantie onder andere zoveel succes hebben omdat de vissers onafhankelijke mensen waren. Middenstanders moesten vrezen voor hun klantenkring als ze de grote kerk verlaten zouden; vissers hadden hier geen last van. Het begon al bij ds. A. Knoll: deze hervormde predikant stak niet onder stoelen en banken dat hij sympathiseerde met de Doleantie. Hij was predikant van 1886 tot 1888. Zijn optreden zorgde voor spanningen. Het waren vooral de kleine luyden die zich aansloten bij de dolerende gemeente in Elburg: vissers, boeren, ambachtslui en neringdoenden.
Jongelingsvereniging
Vanaf 1902 bestond er de jongelingsvereniging ‘Gedenk uw Schepper in de dagen uwer jongelingschap’. In 1906 ging deze ter ziele. In 1911 werd een nieuwe poging gedaan: ‘Timotheüs’. Drie zaken werden op de avonden behandeld: een onderwerp uit de gewijde geschiedenis, een vrij onderwerp en een voordracht. De gewijde geschiedenis handelde over een bijbels onderwerp, het vrije onderwerp ging over de geloofsbelijdenis, program van de ARP, de kerkgeschiedenis of vaderlandse geschiedenis. Onderwerpen die aan de orde kwamen waren: Is staken geoorloofd? De dood van Willem van Oranje. De opkomst van het kloosterwezen en het pausdom. Lijkverbranding. De kerkvaders in de 2e en 3e eeuw.
Kerkelijke toestanden
In de kerk hingen bordjes met de tekst: ‘Verzoeke niet te spuwen’. Er werd namelijk tabak gekauwd. In 1901 werd een broeder vermaand zich te onthouden van het avondmaal vanwege fietsen op zondag. In 1902 werd besloten voortaan alleen ’s avonds op biddag dienst te houden, vanwege de ‘trage opkomst der vorige jaren’. In 1905 werd het gaanderij gesloten vanwege ‘de onordelijke toestanden die er soms plaats hebben’. Vanaf 1907 hoefde een stelletje met een gedwongen huwelijk niet meer voor in de kerk schuldbelijdenis af te leggen, maar alleen voor de kerkenraad. In 1912 stelde een broeder voor dat de mannen zouden gaan staan tijdens het gebed. Het voorstel werd voor kennisgeving aangenomen. In 1915 werd er niet gezongen tijdens de kerkenraadsvergaderingen wegens ziekte van een vrouw die naast woonde.
Veranderingen
In 1923 wilde Elburg niet overgaan tot liturgische veranderingen, zoals de uitbreiding van de ‘enige gezangen’. Toch werd op Eerste Kerstdag 1936 het eerste gezang gezongen: het Ere zij God. Niet met ieder instemming! De Vrijmaking vond geen voet aan de grond in Elburg (1944). Op 31 augustus 1945 liet de organist eigenmachtig de gemeente het Wilhelmus zingen, wat niet gewenst was. In 1949 kwam de vraag aan de orde of het geoorloofd was dat prof. Ridderbos tussen de morgen- en middagdienst terugging naar Kampen. De Nieuwe Bijbelvertaling (1951) kwam er ook, na een voorzichtig begin. In 1956 werd voor het eerst ritmisch gezongen. In 1961 werd nog officieel besloten dat ouderlingen voortaan dienst moesten doen in zwarte kostuums. In 1963 moesten twee broeders zich verantwoorden voor de kerkenraad omdat ze bloemen voor in de kerk hadden geplaatst bij een jeugddienst. In 1969 werd de nieuwe psalmberijming aanvaard en werden vrouwen toegelaten tot het ambt van diaken. In 1970 werd er voor het eerst een kindernevendienst gehouden. In 1977 werd samenwonen afgewezen. In februari 1978 konden velen hun hart ophalen in een kerkdienst ‘oude stijl’, waarbij alleen psalmen gezongen werden in de oude berijming. De preek bestond vanzelfsprekend uit drie punten.
Het nieuwe kerkgebouw (Ichthuskerk) staat aan de Vrijheidsstraat 2.
