Eindhoven, Hoogstraat 299 - Lambertus
Uit Reliwiki
Algemene gegevens | |
---|---|
Naam kerk: | Lambertus |
Genootschap: | Rooms Katholieke Kerk |
Provincie: | Noord-Brabant |
Gemeente: | Eindhoven |
Plaats: | Eindhoven |
Adres: | Hoogstraat 299 |
Postcode: | 5654NA |
Sonneveld-index: | 07429 |
Jaar ingebruikname: | 1910 |
Architect: | Wolter te Riele (1867 - 1937) |
Huidige bestemming: | kerk |
Monument status: | Rijksmonument 356432 |
Geschiedenis
Buitengewoon belangrijke, beeldbepalende, late neogotische kerk met hoge toren, hoge dakruiter op het koor, en prachtig kerkhof achter de kerk. Hoofdwerk van architect W. te Riele Gzn..
De stad Eindhoven annexeerde in 1920 een vijftal omliggende dorpen: Gestel en Blaarthem, Stratum, Strijp, Tongelre en Woensel. Het zijn nu stadswijken van Eindhoven. Op Gestel na waren de vier andere oude kerkdorpen. Wat is er over de kerken van de oude dorpen bekend?
Gestel en Blaarthem – Het lijkt er sterk op dat Gestel geen eigen parochiekerk had, Blaarthem wel. Pas in 1835 is er in Gestel een R.K. St. Lambertuskerk gebouwd. Deze is in 1910-1911 vervangen door een nieuwe, de huidige kerk. Wolter te Riele (1867 - 1937) maakte voor die nieuwe kerk een ontwerp.
Bezetting in 1972
Zondag 12 november 1972 haalde de Sint Lambertuskerk het landelijke, alsmede ook het internationale nieuws, toen een groep parochianen de (officieel na de kerkdienst op die zondagochtend gesloten, en voor sloop bestemde) kerk bezette, omdat zij tegen die sluiting en sloop waren. Deze bezetting, men sliep in slaapzakken, heeft ruim twee weken lang geduurd, en had uiteindelijk succes: behoud van deze prachtige kerk (die uiteindelijk daarna, volkomen terecht, Rijksmonument werd).
Centrale kerk in Gestel
In de jaren 1980 -2010 zijn alle andere R.K. kerkgebouwen in het Stadsdeel Gestel buiten gebruik gesteld: - H. Maria Middelares, gesloopt ; - St. Michaël, blijft staan als Gemeentelijk monument ; woonbestemming ; - H.H. Harten, ook Gemeentelijk monument, blijft staan als trampolinecentrum ; - Heilig Hart van Jezus, toekomstige bestemming nog onduidelijk, wel Rijksmonument.
Monumentomschrijving Rijksdienst
Kerk
- Rijksmonument 356432
In 1909 door Wolter te Riele (1867 - 1937). ontworpen, in 1910-11 gebouwde neogotische KRUISBASILIEK, genaamd H. Lambertus, met vierzijdige ingangstoren en veelhoekig gesloten koor, met twee dito zijkapellen en doopkapel; aansluitend aan de beide transeptarmen elk een zijkapel; bijbehorend de vrijstaande pastorie te rechterzijde. De rondom telkens van twee langgerekte galmgaten en een uurwerk voorziene toren wordt bekroond door een lage lantaarn met vier hoektorentjes en een achtzijdige spits, die evenals de dakruiter gedekt is met leien. De in baksteen opgetrokken kerk bevat spitsboogvensters van verschillend formaat met natuurstenen traceringen en een glas-in-loodvulling, merendeels met eenvoudige, geometrische patronen, bij koor en transept deels met religieuze voorstellingen. De kerk wordt afgesloten door een samenstel van zadel-, schild- en lessenaarsdaken, gedekt met leien. De niet volledig symmetrisch uitgewerkte plattegrond is centraliserend van opzet, waarbij de zijbeuken vanaf de ingangspartij sprongsgewijs in breedte toenemen en het koor wordt geflankeerd door twee veelhoekige, minder diep uitgebouwde, zijkapellen; voorts de zeszijdige doopkapel en bij de transeptarmen twee recht afgesloten zijkapellen. Het in schoon metselwerk uitgevoerd interieur, dat rondom de vensters en in de gewelfvelden witgepleisterd is, wordt bij het brede, vier traveeën tellende, middenschip en transept door net- en stergewelven overkluisd, bij de half zo diepe zijbeuken door kruisribgewelven, en wordt door ronde bakstenen pijlers met wijde intercolumniën in drie beuken verdeeld; bij het koor gelede pijlers. De dubbelschalige lichtbeukwanden zijn rondom van een triforium voorzien. Tot het neogotisch interieur behoren voorts: het rijk gedecoreerde altaar, het houten Marianum, de gesneden preekstoel, geschraagd door de H. Lambertus, de geschilderde Kruiswegstaties, enkele gekleurde heiligenbeelden, alsmede de biechtstoelen. Voor het werk van de late neogotische architect te Riele karakteristieke kerk, van centraliserende opzet, met markante toren en gaaf bewaard interieur, als zodanig van belang wegens architectuurhistorische waarde.
Pastorie
- Rijksmonument 356427
In 1909 door Wolter te Riele (1867 - 1937). ontworpen, bij de H. Lambertuskerk behorende, PASTORIE, opgetrokken in baksteen met twee bouwlagen onder omlopend, met leien gedekt schilddak in een gemengd neogotische, neo-Renaissancistische bouwtrant; de smalle, rechte vensters worden door korf- en spitsboogvormige blindnissen bekroond. Te rechterzijde een erkerpartij met afgeschuinde zijden en topgevels, alsmede ronde glas-in-loodvensters. In de rechterzijgevel de ingang in een spitsboogvormige portiek. Aan de achterzijde een lage aanbouw in dezelfde trant onder zadeldak. Karakteristieke, gemengd neogotische, neo-Renaissancistische, pastorie, van belang als onderdeel bij de neogotische kruisbasiliek H. Lambertus.
Vieringen
In de St. Lambertuskerk vinden ook vieringen plaats in de Engelse, Spaanse en Armeense taal.