Deventer, Nieuwe Markt 35 - Mariakerk

Bezig met het laden van de kaart...

{"minzoom":false,"maxzoom":false,"mappingservice":"leaflet","width":"70%","height":"450px","centre":false,"title":"","label":"","icon":"","lines":[],"polygons":[],"circles":[],"rectangles":[],"copycoords":false,"static":false,"zoom":false,"defzoom":14,"layers":["OpenStreetMap"],"image layers":[],"overlays":[],"resizable":false,"fullscreen":false,"scrollwheelzoom":true,"cluster":false,"clustermaxzoom":20,"clusterzoomonclick":true,"clustermaxradius":80,"clusterspiderfy":true,"geojson":"","clicktarget":"","imageLayers":[],"locations":[{"text":"","title":"","link":"","lat":52.251833353718034,"lon":6.154150727519976,"icon":""}],"imageoverlays":null}

Algemene gegevens
Naam kerk:	Mariakerk
Genootschap:	Rooms Katholieke Kerk
Provincie:	Overijssel
Gemeente:	Deventer
Plaats:	Deventer
Adres:	Nieuwe Markt 35
Postcode:	7411PA
Sonneveld-Index:	10005
Jaar ingebruikname:	15de eeuw
Architect:
Huidige bestemming:	cultureel centrum
Monument status:	Rijksmonument 12700

Geschiedenis

De Mariakerk, ook wel de Onze-Lieve-Vrouwekerk genoemd, is de zuiderzijbeuk van de voormalige gelijknamige kerk.

Het hoge gebouw op rechthoekige grondslag in het westelijk verlengde van de noorderzijbeuk van de Lebuinuskerk is gedekt door een zadeldak. Het maakte vanaf eind 13e eeuw deel uit van de toen gebouwde Maria- en Lebuïnusbasiliek en had aanvankelijk de vorm van een basiliek: een hoog schip met twee smalle lage aangekapte zijbeuken. Ze was in tegenstelling tot de kapittelkerk van Sint Lebuïnus, als parochiekerk bestemd voor de burgerij. Begin 16e eeuw is de parochiekerk afgesplitst van de kapittelkerk, naast de Grote Kerk gewijd aan Lebuïnus en werd een nieuwe Mariakerk gebouwd. De zijbeuken van beide kerken kwamen min of meer in elkaars verlengde te liggen. Een portaal in de muur aan de oostzijde van de zuidbeuk van de Mariakerk verschafte toegang tot de noordbeuk van de Lebuinus. Deze doorgang is eeuwenlang gesloten geweest, maar sinds 1994 is deze weer geopend. Aan de zijde van het Grote kerkhof staan de zgn. Heilige Maegdenhuisjes. In de dichtgemetselde vensters van de zuidzijde zijn de oorspronkelijke harnassen bewaard gebleven. Na het Beleg van Deventer in 1578 door Rennenberg, kwamen de calvinisten aan de macht in Deventer. De hervormden hadden geen behoefte aan de Vrouwekerk naast de Grote Kerk, de Broederenkerk en de Bergkerk. Er werd besloten om vanaf 1591 in de Mariakerk geen kerkvieringen meer te houden en in 1600 waren er plannen om de kerk te slopen. Preekstoel, orgels en banken weren naar elders overgebracht. Dit gevaar werd afgewend maar in 1612 werd toch de noorderzijbeuk afgebroken om plaats te maken voor woonhuizen langs de nieuwe in 1623 aangelegde Hofstraat. Omstreeks het midden van de 17e eeuw moet men de kap en het bovenstuk van het metselwerk van het middenschip hebben afgebroken dat nu als binnenplaats dient. De zuiderzijbeuk bestaat nog wel en werd in 1647 een arsenaal. Als arsenaal is de bouwval van de kerk in 1836 aan het Rijk overgegaan. Na de Tweede Wereldoorlog had het Ministerie van Defensie geen belangstelling voor de bouwval en in 1955 werd deze het eigendom van de Gemeente Deventer. De bouwval heeft nog tijdelijk gediend als magazijn voor de brandweer en de Organisatie Bescherming Burgerbevolking. In 1971 volgde nog de restauratie van de sacramentskapel. De kerk wordt nu geëxploiteerd door de Stichting Mariakerk. Incidenteel worden er concerten gegeven.

Monumentomschrijving Rijkdienst

De voormalige Kerk van O.L. Vrouw. Hoog bouwwerk op rechthoekige grondslag, gedekt door zadeldak en gelegen in het westelijk verlengde van de noorderzijbeuk van de Lebuinuskerk, is de zuiderzijbeuk van de XV/XVI Mariakerk. In de dichtgemetselde vensters de oorspronkelijke harnassen. Van het schip bestaan sedert XVIIIb/c nog slechts de pijlers, scheibogen en een deel van het opgaand muurwerk.

Herbestemming

De Mariakerk is gebouwd in het verlengde van de zijbeuk van de Lebuïnuskerk. Nadat er werd besloten om geen kerkvieringen meer in de kerk te houden heeft de kerk verschillende functies gekend. Sinds 2001 wordt de ‘zaal’ incidenteel gebruikt voor wat grotere evenementen en feesten. Er wordt momenteel gezocht naar mogelijkheden voor een (financieel) gezond en duurzaam gebruik.

• (Bron:Kennisbank Herbestemming)

Externe links

• Uitgebreide beschrijving op Kennisbank Herbestemming
• De kerk op Wikipedia
• Nog veel meer afbeeldingen op Wikimedia
• Beschrijving op de website van de Mariakerk

Afbeeldingen

• 

  foto:G.Bennink aug.2000

• 

  B.van Aller 2012 ©

• 

  B.van Aller 2012 ©

Literatuur

• Ronald Stenvert e.a, Monumenten in Nederland. Overijssel, Zwolle 1998
• Kuile, E.H. ter, De Nederlandse Monumenten van Geschiedenis en Kunst: Zuid-Salland, 's-Gravenhage 1964