Handelingen

Bergeijk, Hof 12 - Sint Petrus' Banden

Uit Reliwiki


Bezig met het laden van de kaart...
Algemene gegevens
Naam kerk: Sint Petrus' Banden, Oude Kerk
Genootschap: Rooms Katholieke Kerk
Provincie: Noord-Brabant
Gemeente: Bergeijk
Plaats: Bergeijk
Adres: Hof 12
Postcode: 5571AT
Inventarisatienummer: 007049
Jaar ingebruikname: 15e eeuw
Architect:
Huidige bestemming: kerk
Monument status: Rijksmonument 9258

Geschiedenis

Prachtige historische kerk met dakruiter op de kruising.

Veel generaties kerkgangers zijn ter kerke gegaan in de Hofkerk, eerst in een houten kerkgebouw, later werd het een tufstenen kerk en in de 15e eeuw werd de gotische zaalkerk met toren gebouwd. Nog veel elementen hiervan kunnen we in onze kerk zien.

In de periode van 1648 tot aan de Franse tijd was de Hofkerk in gebruik door de protestanten. Voor het gebouw een periode van verval. De romaanse toren en een gedeelte van de kerk (twee traveeën van het schip) zijn in 1650 ingestort. De toren werd niet herbouwd en de kerk werd enige meters korter. Ter vervanging van de toren werd in 1669 het klokhuis gebouwd, waarin een monumentale klok uit 1367 is opgehangen. In 1798 kon de kerk weer in gebruik worden genomen door de katholieken. Grote restauratie in 1888-1893 in neogotische stijl door C. Franssen. Hierbij werden de twee in 1650 verloren gegane traveeën herbouwd, en verrees een nieuwe westgevel. In bijna twee eeuwen van opbouw en restauratie groeide de kerk uit tot een mooi ingerichte kerk.

Na de 2e wereldoorlog steeg het aantal inwoners van Bergeijk explosief en de oude kerk werd te klein bevonden. Modernisering en nieuwbouw waren de achtergrond om te besluiten tot het bouwen van een nieuwe kerk met toren, waarvan nu alleen nog de toren op de Elzenhof te zien is.

De oude kerk, buiten gebruik na ingebruikname van de nieuwe kerk, verviel tweede helft jaren 1960 tot 1975 tot een bouwval. Ze werd in de jaren 1970 echter alsnog als Rijksmonument aangemerkt en in 1975-1977 gerestaureerd. Bij deze restauratie werden vele neogotische aanpassingen van de restauratie in 1888-1893 weer verwijderd. Na de restauratie van 1975-1977 werd de kerk aanvankelijk alleen gebruikt voor bijzondere diensten. In de jaren 1980 en 1990 werd het aantal vaste kerkgangers steeds minder. De moderne nieuwe kerk was te groot en de oude kerk kon weer opnieuw als gewone parochiekerk in gebruik worden genomen.

In de kerk zien we nu nog enige pronkstukken uit het verleden. Zeer bijzonder zijn de beelden van Sint Jan en Sint Lucia uit 1490 en de Kruisgroep met Maria en Johannes eveneens uit de 15e eeuw. Uit de 18e eeuw is het beeld van Maria met Kind. De altaarretabels, de biechtstoel, de communiebank, de gebrandschilderde ramen en het beeld van St. Petrus zijn gemaakt van 1800 tot 1900. In 2001 werd de portaalzolder gebouwd, waarop een monumentaal Maarschalkerweerd orgel uit 1902 werd geplaatst. (Bron o.a.:Website van de parochie

Omschrijving

R.K. Kerk van St. Petrus Banden. Gotische kruiskerk met driebeukig schip, dwarspand, koor en vrijstaand houten klokhuis. Het koor is opgetrokken van baksteen, met lagen tufsteen, in het begin van de 15e eeuw. Dwarspand en schip uit het begin van de 16de eeuw, de gevels van het dwarspand met rijk gedetailleerde steunberen en door beeldnissen en pinakels versierde toppen. Het schip is pseudobasiliciaal en wordt verlicht door dakkapellen om de andere travee, elk met een trapgeveltje. In 1888-1893 gerestaureerd door C. Franssen, die de twee westelijke traveeën, bij de instorting van de toren in 1650 verwoest, herbouwde. Inwendig zuilen met zeer eenvoudige kapitelen, houten tongewelven met steekkappen, ribgewelven in het koor. Ten zuidwesten van de kerk het houten klokhuis, in 1669 gebouwd. Daarin een klok, in 1367 gegoten door Jacobus van Helmond.

Foto: Bert Wisgerhof, 4 januari 2011

MIP omschrijving

  • Naam monument: R.K. Kerk van St. Petrus
  • Bouwstijl: Neo-Gotiek
  • Gevels en materialen: Baksteen, natuurstenen sierdelen.
  • Vensters en deuren: Spitsboogramen met glas-in-lood.
  • Dak en bedekking: Zadel- en lessenaardaken met leien.
  • Bijgebouwen: Ten zuidwesten van de kerk het houten klokhuis, in 1699 gebouwd. Daarin een klok, in 1367 gegoten door Jacobus van Helmond. Dak met leien en oud Hollandse dakpannen.
  • Interieur: Inwendig zuilen met zeer eenvoudige kapitelen, houten tongewelven met ste ekkappen, ribgewelven in het koor.
  • Bijzonderheden: Naast de kerk een kerkhof met diverse grafzerken en grafmonumenten van circa 1900, waaronder met neogotische elementen. Calvarieberg met kruis en gietijzeren crucifix. Begroeiing onder andere met palmboompje, oude beukehaag en haagbeuk. Rondom een gemetseld muurtje met ezelsrug waarop diverse mossen en korstmossen en gietijzeren sierhek.
  • Omschrijving: Gotische kruiskerk met driebeukig schip, dwarspand, koor en een vrijstaand houten klokhuis. Het koor is opgetrokken van baksteen, met lagen tufsteen, in het begin van de 15e eeuw. Dwarspand en schip uit het begin van de 16e eeuw, de gevels van het dwarspand met rijk gedetailleerde steunberen en door beeldnissen en pinakels versierde toppen. Het schip is pseudobasilicaal en wordt verlicht door dakkapellen om de andere travee, elk met een trapgeveltje. In 1888-1893 gerestaureerd door C. Franssen, die de twee westelijke traveeën, bij de instorting van de toren in 1950 verwoest, herbouwde.

Orgel

Het orgel is in 1902 gebouwd door de firma Maarschalkerweerd & Zoon (Utrecht) voor de Hervormde Kerk te Geervliet. In 1956 is het daar afgebroken, opgeslagen en vervangen door een ander orgel. Na restauratie door de firma N.D. Slooff (Ouderkerk aan den IJssel) is het in 2001 in de kerk van Bergeijk geplaatst. Het front is - vrij uitzonderlijk in het oeuvre van Maarschalkerweerd - in een aan de rococo verwante stijl ontworpen.

Externe links

Afbeeldingen

Exterieur

Interieur