Almelo, Bornerbroeksestraat 160 - Egbertus

Bezig met het laden van de kaart...

Algemene gegevens
Naam kerk:	Egbertus
Genootschap:	Rooms Katholieke Kerk
Provincie:	Overijssel
Gemeente:	Almelo
Plaats:	Almelo
Adres:	Bornerbroeksestraat 160
Postcode:	7601BH
Sonneveld-index:	09855
Jaar ingebruikname:	1923
Architect:	Stuyt, J.
Huidige bestemming:	buiten gebruik
Monument status:	Gemeentelijk monument

opname 03-01-2004 © JvN

Geschiedenis

Buitengewoon belangrijke, mooie, beeldbepalende, karakteristieke Stuytkerk. Grote kerk met toren en koepel. (In Zundert bestaat een enigszins vergelijkbare Stuytkerk met toren en koepel). Vanaf de jaren 1910 breidde Almelo zich fors uit onder invloed van de textielindustrie. Ten zuiden van de binnenstad verrezen nieuwe wijken met voornamelijk woningen voor textielarbeiders. De nieuwe parochie, met de H. Egbertus als patroon, kwam in die jaren tot stand; de St. Georgiuskerk in de binnenstad kon een toenemend aantal katholieken niet herbergen. De nieuwe kerk werd ontworpen door J. Stuyt (1868-1934). Deze kwam te staan op een terrein aan de Bornerbroekstraat, nabij de spoorlijn richting Hengelo. Het werd een (driebeukige) kruiskerk met een grote, kegelvormige koepel boven de viering, een pseudobasilicaal schip, en een terzijde staande toren bij de hoofdingang. De bouw kwam in twee etappes tot stand: in 1922-1923 de oostpartij met de koepel en enkele jaren later, in 1930-1932, het schip en de fronttoren. Deze werden in die tijd volgens een versoberd ontwerp afgebouwd; de bouw ervan werd uitgevoerd door architect Th.J. van Elsberg. Stuyt liet zich bij het ontwerp inspireren door de byzantijnse en vroegromaanse bouwkunst in mediterrane streken: de koepel grijpt terug op die van de Aya Sofia in Istanbul; de toren (die aanvankelijk vrijstaand werd ontworpen) verwijst onder meer naar klokkentorens in Noord-Italië, zoals de San Marco in Venetië. Het betrekkelijk smalle middenschip wordt door een tongewelf overdekt, hetgeen mogelijk verwijst naar romaanse bouwkunst in Zuid-Frankrijk. Kenmerkend voor het werk van Stuyt is verder het zogenaamde "schaakbordmotief": zwartwit geblokte friezen onder de tamboer van de koepel. Het ontwerp van de St. Egbertuskerk is vergelijkbaar met dat van de door Stuyt ontworpen Sint-Gerardus Majellakerk in Amsterdam (1925-1927) en de Sint-Trudokerk in Zundert (ca. 1925). De koepel is van binnen beschilderd. Deze beschildering stelt Het Laatste Oordeel voor, met afbeeldingen van onder meer het Lam Gods en de vier evangelisten. Zie onderstaande afbeeldingen. De schilderingen stammen uit 1930 en zijn door kunstschilder Jos ten Horn vervaardigd.

De parochie leidde decennialang een bloeiend bestaan, maar ook hier was gedurende het einde van de twintigste eeuw sprake van leegloop en vergrijzing. In de jaren 2000 werden de drie parochies van Almelo-Zuid (behalve de St. Egbertus ook de later opgerichte parochies van St. Willibrordus en St. Christoffel) samengevoegd. De St. Egbertuskerk werd begin 2004 gesloten. Er kwam een nieuwe kerk, Elisakerk genaamd, naar ontwerp van architectenbureau Alberts & Van Huut op de hoek van de Henriëtte Roland Holstlaan en de Rembrandtlaan. De naoorlogse St. Willibrordus- en St. Christoffelkerken zijn in respectievelijk 2005 en 2008 gesloopt. Sindsdien is het voortbestaan van de voormalige Sint-Egbertuskerk onzeker. Toren en koepel werden ontdaan van hun kruisen, en het complex werd door hekken omgeven. Aanvankelijk bestond het plan, er een regionaal archief van de provincie in onder te brengen. Volgens een plan van Woningstichting Sint Joseph uit 2008 zou er nieuwbouw van appartementen worden gerealiseerd op het terrein van de kerk. De koepel zou in dat ontwerp een plaats krijgen, maar schip en toren zouden, evenals de pastorie, voor het plan moeten wijken. St. Joseph heeft de koepel onlangs laten restaureren; het lot van schip en toren is momenteel nog onzeker.

Begin 2012 werd bekend dat de kerk overgenomen zou kunnen worden door een Pinkstergemeente. Dit is echter niet doorgegaan.

Later in 2012 is de kerk uitgiftepunt van de Voedselbank Almelo geworden. Ook nu (begin 2018) heeft het gebouw deze, in principe tijdelijke, functie.

Tot ± 2010 was de St. Egbertuskerk altijd goed te zien vanuit de trein. Sindsdien, na de bouw van een spoorwegtunnel tussen stations Almelo en Almelo De Riet, is dit gebouw niet meer vanuit de trein te zien.

Bericht uit 2008-2009

De Sint-Egbertuskerk wordt misschien niet gesloopt maar verbouwd tot appartementen. Dat is op het moment van samenstellen van de Contactbrief nog niet helemaal duidelijk. (zie ook [[1]] (60-08/61-09)

2017 Pinkstergemeente De Banier is geinteresseerd in overname van de voormalige Sint Egbertuskerk in Almelo. Men heeft alleen onvoldoende geld voor de noodzakelijke restauratie van het exterieur en de inrichting van het interieur. De Gemeente Almelo beweert hiervoor ook geen subsidie te kunnen verstrekken.

In de media

Uit Het Centrum, 19 November 1919.

Almelo, 18 November 1919. Naar wij vernemen is dezer dagen de beslissing te wachten in zake den bouw eener derde R. K. Kerk in deze gemeente, die, bij gunstige beschikking zal verrijzen in de buurt van de bierbrouwerij aan den Bornebroekschestraatweg.