,s-Gravenhage, Kamperfoelieplein 29 - Heilige Familie
Uit Reliwiki
Algemene gegevens | |
---|---|
Naam kerk: | Heilige Familie |
Genootschap: | Rooms Katholieke Kerk |
Provincie: | Zuid-Holland |
Gemeente: | 's-Gravenhage |
Plaats: | 's-Gravenhage |
Adres: | Kamperfoelieplein 29 |
Postcode: | 2563HX |
Sonneveld-index: | 02136 |
Jaar ingebruikname: | 1922 |
Architect: | Stuyt, J. |
Huidige bestemming: | kerk |
Monument status: | Gemeentelijk monument |
Geschiedenis
Buitengewoon mooie, grote, belangrijke Stuytkerk, met uiterst originele voorgevel. Binnen het uitgebreide werk van Jan Stuyt in Den Haag nog van extra belang sinds de sloop in 1982 van de andere Stuytkerk, de St. Gerardus Majella in het Laakkwartier.
R.K. parochiekerk van de H. Familie, tot stand gekomen in 1921-'22 aan het Kamperfoelieplein in het Haagse Valkenboskwartier. De oprichting van de nieuwe parochie was noodzakelijk wegens de groeiende R.K. bevolking in de nieuwe buurt. De kerk geldt als een belangrijk werk in het oeuvre van Jan Stuyt (1868-1934) in neoromaanse stijl.
De kerk is een grote, driebeukige kruisbasiliek met halfronde absis met omgang, pseudotransept (dwarsschip) en twee lage fronttorens. Het ontwerp van Stuyt grijpt hoofdzakelijk terug op de vroegromaanse bouwkunst, in dit geval sterk beïnvloed door de bouwkunst uit de Ottoonse tijd (St. Michael in het Duitse Hildesheim). Daarnaast zijn ook vroegchristelijke elementen aanwezig, zoals het mozaïek boven de hoofdingang. De oorspronkelijk ontworpen zware vieringtoren is wegens geldgebrek niet uitgevoerd. Typerende elementen uit het werk van Stuyt zijn aanwezig, zoals de schaakbordpatronen onder de daklijst.
Stedenbouwkundig is de kerk van belang door de centrale ligging op het Kamperfoelieplein in de zichtas van meerdere aanpalende straten.
Het oorspronkelijke orgel, boven de ingang, is niet meer in gebruik. De speeltafel staat nog wel op de galerij. In het linker transept staat een (kleiner) orgel, afkomstig uit een andere kerk of kapel.
- 2024 - Binnen de drastische plannen van de R.K. Parochie Den Haag tot reductie van het aantal kerkgebouwen is de Heilige Familiekerk wél genomineerd voor handhaving.
Omschrijving Monumentenzorg Den Haag
Op een vrijstaand, rechthoekig kavel gesitueerde R.K. Parochiekerk van de H. Familie uit 1921-1922 naar ontwerp van de architect Jan Stuyt. Op de kavel staan verder een parochiehuis en de na de bouw bewaard gebleven bouwkeet.
Het in de zichtas van Kamperfoelieplein en Goudenregenstraat gesitueerde kerkgebouw is een kruisbasiliek, geïnspireerd op de vroeg romaanse Duitse kerkarchitectuur vergelijkbaar met de St. Michael in Hildesheim. De architect Jan Stuyt, een leerling van P.J.H. Cuypers bouwde in Den Haag twee grote parochiekerken. De andere, gewijd aan de H. Gerardus Majella in de Wenckebachstraat is in 1982 afgebroken.
De R.K. Parochie van de H. Familie is een kruisbasiliek met twee kleine torens aan weerszijden van de westgevel, die bekroond worden door met rondbogen geopende klokkenverdiepingen beëindigd door vierzijdige spitsen. Onder de galmgaten van de rechter spits zijn in totaal drie uurwerken te zien. De noord- en zuidgevels bezitten in de hooggeplaatste lichtbeuken groepen van telkens drie geschakelde rondboogvensters en in de zijbeukmuren zelfstandig in het metselwerk opgenomen rondboogvensters. In de gevels is gebruik van rijks siermetselwerk en op meerder plaatsen zijn de voor architect Stuyt kenmerkende decoratieve siervelden met zwart en wit tegelwerk aanwezig. Het transept bezit op de oostelijke hoeken ronde traptorens met conische spitsen. In het fronton van de westgevel is een groot tympaan met een tegeltableau voorstellende de Heilge Familie met links en rechts daarvan de Alpha en Omega. Dit tegeltableau is een vermoedelijk na-oorlogse vervanging van het oorspronkelijk kunstwerk. Boven de hoofdingang is in het boogveld een mozaïek met voorstelling van herten, drinkend uit de levensbron aangebracht. Deze hoofdentree wordt betreden door middel van een hardstenen bordestrap met ter weerszijden pylonen.
Het interieur heeft rondboog-arcaden op vierkante pijlers waarbij de hoofdbeuken worden beëindigd met beschoten kappen en de zijbeuken met ribloze kruisgewelven op gordelbogen. De lagere, halfronde gesloten hoofdapsis is met een stenen kalot overwelfd. De zijkapellen aan weerszijden van het koor hebben galerijen op rondbogen, gedragen door zuilen met gepolijste granieten schachten en teerlingkapitelen. Ook onder de rondbogen waarmee de lage omgang rond de apsis geopend is, zijn gepolijste granieten zuilen met kapitelen aangebracht waarop de evangelistensymbolen zijn gebeeldhouwd. De vloer is gedekt met in patronen gelegde vierkante tegels van diverse kleuren. In de ramen is veelvuldig gebruik gemaakt van glas-in-lood. Tegen de eindwanden van het transept bevinden zich grote muurschilderingen die uit de jaren zestig van de vorige eeuw dateren. Aan de noordzijde is de bruiloft van Canaän te zien en aan de zuidzijde de Wonderbare Broodvermenigvuldiging. Uit dezelfde periode dateert de geschilderde triomfboog naar de apsis met een voorstelling van de Heilige Drieëenheid en heiligen. De huidige kleurstelling en decoraties op de wanden zijn een versoberde reconstructie van de oorspronkelijke afwerking die in de jaren zestig van de vorige eeuw is verdwenen onder een witte afwerklaag. Vermeldenswaard is voorts een tegeltableau in het metselwerk van de westgevel met een voorstelling van de middeleeuwse kapel op Oud Eik en Duinen. Tot het waardevolle kerkinterieur behoren de in metaal uitgevoerde preekstoel tegen de noord-oostelijke pijler van de viering, de uit de bouwtijd daterende kerkbanken en het tegen de westgevel geplaatste orgel.
Aan de zuidwestzijde bevindt zich het parochiehuis, dat met een gang direct in verbinding staat met de sacristie van de kerk. Het sober vorm gegeven pand bestaat uit twee bouwlagen onder een geprononceerde samengestelde kap. De gevels zijn in dezelfde kleur baksteen opgetrokken als de kerk. Een opvallend element is het eenlaags huisje in de noordoosthoek. Het in stijl- en regelwerk opgetrokken gebouwtje was bedoeld als bouwkeet tijdens de bouwwerkzaamheden. Het is nadien altijd bewaard gebleven en heeft lange tijd dienst gedaan als bibliotheek.
De R.K. Parochie van de H. Familie is van architectuur- en cultuurhistorische waarde als enig voorbeeld in Den Haag van een op de vroeg-romaanse Duitse kerkarchitectuur geïnspireerde bakstenen kruisbasiliek. Kunsthistorische waarde bezit de kerk vanwege de kunstwerken aan het in- en exterieur en de gebrandschilderde ramen. Tevens heeft het complex stedenbouwkundige waarde vanwege de zeer prominente ligging aan het Kamperfoelieplein in de zichtas van de Goudenregenstraat.
In de media
- Uit Het Vaderland, 19 Januari 1921.
Nadat hedenmorgen in de St. Agneskerk aan de Beeklaan de heer H.A.Th. van Dam, deken van 's-Gravenhage, met assistentie van de heeren J.A. Annegarn, pastoor van de nieuwe parochie en C.C. Vermeulen, pastoor der Agnesparochie, een plechtige Hoogmis was opgedragen, heeft te halfelf de eerste steenlegging plaats gehad van de nieuwe R.K. kerk van de H. Familie op een terrein aan het Kamperfoelieplein. De gebruikelijke ceremoniën, waarbij een groot aantal belangstellenden aanwezig was, werden eveneens verricht door den deken, geassisteerd door de heeren Taman en van de Nouweland.
Nadat eenige leden van het zangkoor van de Agnesparochie een psalm hadden gezongen, had de zegening van de fundamenten plaats, waarmede de plechtigheid was geëindigd. Onder de aanwezigen werden o.a. opgemerkt de leden van de bouwcommissie en den heer Jan Stuijt, architect van het bouwwerk.
- Uit Het Centrum, 10 November 1921.
Men meldt ons uit 's-Gravenhage heden 8 November: Heden werd de nieuwe parochiekerk, toegewijd aan de H. Familie, ingezegend door den HoogEerw. heer H.A.Th. van Dam, Deken van s-Gravenhage. De kerk, gebouwd naar de plannen van den architect den heer Jan Stuyt door de aannemers H. van Keulen en W. Bunnik te Amersfoort, die uitmuntend werk hebben geleverd, is verrezen aan het Kamperfoelieplein in het uiterste westen der stad. Aan de nieuwe parochie zijn toegevoegd deelen der parochies van de H. Agnes te 's-Gravenhage en van H. Maria Hemelvaart te Loosduinen.
Een deel der kerk, 34 M. lang, 21 M. breed en 24 M. hoog, is thans gereed; de geheele bouw moet in Augustus van het volgend jaar voltooid zijn. De Kerk meet dan 60 M. lengte en 27 M. in het transept. Na de inwijding werd een Hoogmis opgedragen door den pastoor der parochie, den ZeerEerw. heer L.A. Annegarn, met assistentie van de ZeerEerw. heeren J. v.d. Hort, pastoor te Loosduinen als diaken, en C.C. Vermeulen, pastoor der St. Agnes-parochie te s-Gravenhage als sub-diaken. Een mannen- en knapenkoor zong de mis „Salve Regina" van Stähle.
- Uit Het Centrum, 27 Februari 1924.
De pastoor der Parochie van de H. Familie te Den Haag heeft een nieuwe remedie bedacht tegen het te laat komen in de kerk. In het parochieorgaan „De H. Familieklok" wordt dat aldus verteld: "Verleden Zondag hebben wij een middel ter verbetering beproefd wat voor de langslapers niet aangenaam was! Toen de priester (tijdens de H. Mis van 11 1/4 uur naar den preekstoel ging) hebben wij alle toegangen der kerk gesloten! Telkens als aan de deur geklopt werd, maakten wij de hoofddeur open, en zoo konden wij constateeren, dat ruim veertig maal de deur ontgrendeld moest worden voor ruim 100 katholieken, die, op een enkele uitzondering, na, behoorden tot hen tegen wie onze actie voornamelijk gericht is, n.l. tegen de lauwe en trage Roomschen, die meenen katholiek te leven als zij naar de laatste H. Mis gaan met een slakkengang".
- Uit Het Vaderland, 11 Januari 1929.
In de H. Familiekerk aan het Kamperfoelieplein is men dezer dagen met het plaatsen van het nieuwe orgel gereed gekomen. De firma Ypma-Vermeulen, die met dit instrument thans reeds het dertiende orgel in een Haagsch katholiek bedehuis plaatste, wist voor deze kerk, met de daarvoor beschikbare middelen een bijzondere prestatie te verrichten. Ter weerszijden van de koorvensters is het orgelfront, volgens aanwijzingen van den architect der kerk, den heer Jan Stuijt opgesteld, zoodat op het zangkoor voldoende lichttoevoer gewaarborgd blijf. Het orgel dat later nog uitgebouwd kan worden en alsdan over 27 registers zal beschikken, heeft twee klavieren en een vrij pedaal en is volgens het pneumatisch systeem vervaardigd. Dezer dagen zal het worden afgestemd.
Externe links
- De kerk op Wikipedia
- Meer afbeeldingen op WikiMedia
- Wikidata Q2237416
- Meer afbeeldingen op Kerkfotografie Nederland
Afbeeldingen
Exterieur
Interieur
- Op zoek naar meer afbeeldingen interieur.