Winschoten, Marktplein 1 - Marktpleinkerk: verschil tussen versies
Uit Reliwiki
Geen bewerkingssamenvatting |
(cat+gebr) |
||
(19 tussenliggende versies door 11 gebruikers niet weergegeven) | |||
Regel 1: | Regel 1: | ||
[[Categorie:Object]] | |||
[[Categorie:MetKaart]] | [[Categorie:MetKaart]] | ||
[[Categorie: | [[Categorie:Rijksmonument]] | ||
[[Categorie:PKN]] | |||
[[Categorie:Winschoten]] | [[Categorie:Winschoten]] | ||
[[Categorie:Gemeente | [[Categorie:Gemeente Oldambt]] | ||
[[Categorie:Provincie Groningen]] | [[Categorie:Provincie Groningen]] | ||
{{#display_map:9671AZ Marktplein 1 Winschoten, Nederland|type=hybrid}} | |||
{| | {| | ||
! colspan="2" style="background-color:#517398; color:white;" | Algemene gegevens | ! colspan="2" style="background-color:#517398; color:white;" | Algemene gegevens | ||
|-valign="top" | |-valign="top" | ||
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | | | style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Naam kerk: | ||
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | | | style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Marktpleinkerk | ||
|-valign="top" | |-valign="top" | ||
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | | | style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Genootschap: | ||
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Winschoten | | style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | PKN Protestantse gemeente Winschoten | ||
|-valign="top" | |-valign="top" | ||
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Plaats : | | style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Provincie: | ||
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Groningen | |||
|-valign="top" | |||
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Gemeente: | |||
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Oldambt | |||
|-valign="top" | |||
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Plaats: | |||
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Winschoten | | style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Winschoten | ||
|-valign="top" | |-valign="top" | ||
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Adres : | | style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Adres: | ||
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Marktplein 1 | | style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Marktplein 1 | ||
|-valign="top" | |-valign="top" | ||
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | | | style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Postcode: | ||
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | | | style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | 9671AZ | ||
|-valign="top" | |||
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Inventarisatienummer: | |||
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | 01349 | |||
|-valign="top" | |||
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Jaar ingebruikname: | |||
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | 13e eeuw | |||
|-valign="top" | |-valign="top" | ||
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | | | style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Architect: | ||
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | | | style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | | ||
|-valign="top" | |-valign="top" | ||
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Huidige bestemming: | | style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Huidige bestemming: | ||
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | kerk | | style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | kerk | ||
|-valign="top" | |-valign="top" | ||
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Monument status: | |||
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Rijksmonument {{Rijksmonument|39011}} (Kerk) <br> {{Rijksmonument|39012}} (Toren) | |||
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Monument | |||
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Rijksmonument | |||
|} | |} | ||
== | ==Geschiedenis== | ||
Historische kerk met lostaande historische kerktoren. | |||
Het Witte-orgel uit 1868 in de kerk is gerestaureerd. Op 22 maart 2001 is het weer in gebruik genomen. (48-02) | |||
== | De Marktpleinkerk is een uit de 13de eeuw daterende kerk, opgetrokken in een mengeling van romaanse en gotische bouwstijl. De op het Marktplein gelegen kerk bevat 22 gebrandschilderde ramen van Femina Schilt-Geesink. Daarnaast heeft de kerk 15 olieverfschilderijen naar bijbelse thema's van Jannes de Vries te leen. De in de 16e eeuw gebouwde losse toren is één van de in het oog springende kenmerken van Winschoten. | ||
Herv. Kerk. Bakstenen kerkgebouw, opgetrokken in de eind 13de eeuwse Romano-gotische bouwtrant, gekenmerkt door groepen smalle flauw spitsbogige vensters en nissen, waaronder aan de koorzijde ronde nissen. Inwendig indeling in twee zones en vijf traveeën door zware muurpijlers, die bij de restauratie in 1906 op gevonden grondslagen zijn opgetrokken als aanzet van achtdelige gewelven. Aan de westzijde een portaal met poortdoorgang uit 1772. In de kerk 18e eeuwse zerken, waaronder die voor de eerste predikant. Orgel met twee klavieren en vrij pedaal in 1868 gemaakt door C.G.F. Witte. | |||
==Interieur== | |||
Ook het interieur is steeds geïnspireerd op de laatmiddeleeuwse gotiek. Zelfs de preekstoel, het doopvont en het altaarstuk zijn uitgevoerd in de gotische vormentaal. Maar de belangrijkste verwijzing naar de gotiek is de opvatting van de ruimte. De kerk is een ruime basiliek met hoge gebrandschilderde ramen, waarin de blik van de kerkganger omhoog wordt gestuurd. | Ook het interieur is steeds geïnspireerd op de laatmiddeleeuwse gotiek. Zelfs de preekstoel, het doopvont en het altaarstuk zijn uitgevoerd in de gotische vormentaal. Maar de belangrijkste verwijzing naar de gotiek is de opvatting van de ruimte. De kerk is een ruime basiliek met hoge gebrandschilderde ramen, waarin de blik van de kerkganger omhoog wordt gestuurd. | ||
Tot de inventaris behoort een preekstoelkuip uit circa 1745, met snijwerk van Casper Struiwig naar ontwerp van Jan Bitter, afkomstig uit de afgebroken kerk van Oterdum. De oorspronkelijke is preekstoel overgebracht naar de middeleeuwse kerk van Monnickendam. Onder de orgelgalerij is de deuromlijsting van de oude westingang aangebracht; blijkens opschrift is deze in 1772 gemaakt. | Tot de inventaris behoort een preekstoelkuip uit circa 1745, met snijwerk van Casper Struiwig naar ontwerp van Jan Bitter, afkomstig uit de afgebroken kerk van Oterdum. De oorspronkelijke is preekstoel overgebracht naar de middeleeuwse kerk van Monnickendam. Onder de orgelgalerij is de deuromlijsting van de oude westingang aangebracht; blijkens opschrift is deze in 1772 gemaakt. | ||
==Gebrandschilderde ramen== | |||
Tegen de koorwanden staan een hele reeks grafzerken opgesteld, waarvan de oudste uit 1582 dateert. De gebrandschilderde ramen uit 1948/1970 zijn ontworpen door J. Schilt en F. Schilt-Geesink. In de noordwand van het koor bevindt zich een tegeltableau vervaardigd door de fam. Rozenburg (1910) ter herinnering aan de restauratie van 1905-1907. | |||
== | ==Monumentomschrijving Rijksdienst== | ||
====Kerk==== | |||
Herv. Kerk. Bakstenen kerkgebouw, opgetrokken in de eind 13e eeuwse Romano-gotische bouwtrant, gekenmerkt door groepen smalle flauw spitsbogige vensters en nissen, waaronder aan de koorzijde ronde nissen. Inwendig indeling in twee zones en vijf traveeën door zware muurpijlers, die bij de restauratie in 1906 op gevonden grondslagen zijn opgetrokken als aanzet van achtdelige gewelven. Aan de westzijde een portaal met poortdoorgang uit 1772. In de kerk 18e eeuwse zerken, waaronder die voor de eerste predikant. Orgel met twee klavieren en vrij pedaal in 1868 gemaakt door C.G.F. Witte. | |||
====Toren==== | |||
Toren. Ten noordwesten van de kerk op ruim 23 meter afstand de toren, waarvan het benedengedeelte nog uit de 13e eeuw kan stammen en de lantaren in 1930 is gebouwd. In de toren twee oude klokken uit 1773 en 1826. | |||
== | ==Orgel== | ||
Op 22 maart 2001 is het uit 1868 daterende Witte-orgel in de Hervormde Marktpleinkerk te Winschoten weer in gebruik genomen. Dit instrument is het enige orgel van C.G.F. Witte in Groningen en de kerkvoogden vroegen in 1865 dan ook vergeefs naar referenties van Witte in de omgeving. Dit gegeven noch de relatief hoge prijs die Witte vroeg, weerhield de kerkvoogden er echter van de opdracht aan Witte te verstrekken. Witte heeft nog wel bedongen dat er een retourvracht moest worden geregeld voor het transport per schip van Utrecht naar Winschoten. Het orgel bleef in de loop der jaren nagenoeg gaaf bewaard. De firma | Op 22 maart 2001 is het uit 1868 daterende Witte-orgel in de Hervormde Marktpleinkerk te Winschoten weer in gebruik genomen. Dit instrument is het enige orgel van C.G.F. Witte in Groningen en de kerkvoogden vroegen in 1865 dan ook vergeefs naar referenties van Witte in de omgeving. Dit gegeven noch de relatief hoge prijs die Witte vroeg, weerhield de kerkvoogden er echter van de opdracht aan Witte te verstrekken. Witte heeft nog wel bedongen dat er een retourvracht moest worden geregeld voor het transport per schip van Utrecht naar Winschoten. Het orgel bleef in de loop der jaren nagenoeg gaaf bewaard. De firma L. van Dam & Zonen (Leeuwarden) herstelde het orgel in 1890 en was ook verantwoordelijk voor de demontage en herplaatsing van het instrument in het kader van de kerkrestauratie in 1905-1907. | ||
Vanaf 1957 droeg Mense Ruiter zorg voor het onderhoud. Deze firma voerde in 1975 een restauratie van de windlade van het Hoofdwerk uit en verrichtte in 1982 nog partiële herstelwerkzaamheden. Daarna was het orgel in onderhoud bij Orgelmakerij Gebr. Reil. De | Vanaf 1957 droeg Mense Ruiter zorg voor het onderhoud. Deze firma voerde in 1975 een restauratie van de windlade van het Hoofdwerk uit en verrichtte in 1982 nog partiële herstelwerkzaamheden. Daarna was het orgel in onderhoud bij Orgelmakerij Gebr. Reil (Heerde). De in 2001 voltooide algehele restauratie, onder advies van Jan Jongepier, werd eveneens door de medewerkers van deze firma uitgevoerd. | ||
Het orgel heeft 23 registers, verdeeld over Hoofdwerk, Nevenwerk en Pedaal. De speeltafel bevindt zich aan de zijkant van het orgel. | Het orgel heeft 23 registers, verdeeld over Hoofdwerk, Nevenwerk en Pedaal. De speeltafel bevindt zich aan de zijkant van het orgel. | ||
bron: [http://www.pgw.opweb.nl/pgw/teksten.php?teksth=1&itemnr=4300 Protestante Gemeente Winschoten] | |||
==Externe links== | |||
* {{Wikipedia2|Marktpleinkerk}} | |||
* [https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Nederlands_Hervormde_Kerk,_Winschoten Meer afbeelingen op Wikimedia] | |||
== Afbeeldingen== | |||
====Exterieur==== | |||
<gallery> | |||
Kerkwinschoten3684.jpg | Ansichtkaart - WG | |||
Kerkwinschoten5256.jpg | Ansichtkaart - WG | |||
Kerkwinschoten5253.jpg | Ansichtkaart - WG | |||
Afbeelding:01349 Winschoten PKN. vm.NH. Vituskerk 13e Marktplein 1 Gron. foto. André van Dijk Kerkenverzamelaar (7).jpg | |||
Afbeelding:01349 Winschoten PKN. vm.NH. Vituskerk 13e Marktplein 1 Gron. foto. André van Dijk Kerkenverzamelaar (6).jpg | |||
Afbeelding:01349 Winschoten PKN. vm.NH. Vituskerk 13e Marktplein 1 Gron. foto. André van Dijk Kerkenverzamelaar (4).jpg | |||
Afbeelding:01349 Winschoten PKN. vm.NH. Vituskerk 13e Marktplein 1 Gron. foto. André van Dijk Kerkenverzamelaar (8).jpg | |||
Afbeelding:01349 Winschoten PKN. vm.NH. Vituskerk 13e Marktplein 1 Gron. foto. André van Dijk Kerkenverzamelaar (12).jpg | |||
Afbeelding:01349 Winschoten PKN. vm.NH.Vitus 13e Marktplein 1 Gron. foto. J.Sonneveld Leidschendam (2).JPG | |||
Afbeelding:01349 Winschoten PKN. vm.NH. Vituskerk 13e Marktplein 1 Gron. foto. André van Dijk Kerkenverzamelaar (9).jpg | |||
Afbeelding:01349 Winschoten PKN. vm.NH.Vitus 13e Marktplein 1 Gron. foto. J.Sonneveld Leidschendam.JPG | |||
</gallery> | |||
====Interieur==== | |||
<gallery> | |||
Afbeelding:01349.Winschoten.NH.jpg | |||
Afbeelding:Winschoten Hervormde Kerk.jpg | |||
Afbeelding:01349 Winschoten PKN. vm.NH. Vituskerk 13e Marktplein 1 Gron. foto. André van Dijk Kerkenverzamelaar.jpg | |||
Afbeelding:01349 Winschoten PKN. vm.NH. Vituskerk 13e Marktplein 1 Gron. foto. André van Dijk Kerkenverzamelaar (2).jpg | |||
Afbeelding:01349 Winschoten PKN. vm.NH. Vituskerk 13e Marktplein 1 Gron. foto. André van Dijk Kerkenverzamelaar (3).jpg | |||
Bestand:01349 Winschoten PKN. vm.NH. Vituskerk 13e Marktplein 1 Gron. foto. André van Dijk Kerkenverzamelaar (5).jpg | |||
Afbeelding:01349 Winschoten PKN. vm.NH. Vituskerk 13e Marktplein 1 Gron. foto. André van Dijk Kerkenverzamelaar (11).jpg | |||
Afbeelding:01349 Winschoten PKN. vm.NH. Vituskerk 13e Marktplein 1 Gron. foto. André van Dijk Kerkenverzamelaar (10).jpg | |||
Afbeelding:01349 Winschoten PKN. vm.NH. Vituskerk 13e Marktplein 1 Gron. foto. André van Dijk Kerkenverzamelaar (13).jpg | |||
</gallery> | |||
====Orgel==== | |||
<gallery> | |||
Afbeelding:Marktplein.jpg | |||
Afbeelding:01349 Winschoten PKN. vm.Nh.Vituskerk 13e Marktplein 1 Gron. Foto. andré van Dijk Kerkenverzamelaar 20.jpg | |||
</gallery> |
Versie van 1 dec 2019 17:22
Algemene gegevens | |
---|---|
Naam kerk: | Marktpleinkerk |
Genootschap: | PKN Protestantse gemeente Winschoten |
Provincie: | Groningen |
Gemeente: | Oldambt |
Plaats: | Winschoten |
Adres: | Marktplein 1 |
Postcode: | 9671AZ |
Inventarisatienummer: | 01349 |
Jaar ingebruikname: | 13e eeuw |
Architect: | |
Huidige bestemming: | kerk |
Monument status: | Rijksmonument 39011 (Kerk) 39012 (Toren) |
Geschiedenis
Historische kerk met lostaande historische kerktoren.
Het Witte-orgel uit 1868 in de kerk is gerestaureerd. Op 22 maart 2001 is het weer in gebruik genomen. (48-02)
De Marktpleinkerk is een uit de 13de eeuw daterende kerk, opgetrokken in een mengeling van romaanse en gotische bouwstijl. De op het Marktplein gelegen kerk bevat 22 gebrandschilderde ramen van Femina Schilt-Geesink. Daarnaast heeft de kerk 15 olieverfschilderijen naar bijbelse thema's van Jannes de Vries te leen. De in de 16e eeuw gebouwde losse toren is één van de in het oog springende kenmerken van Winschoten.
Herv. Kerk. Bakstenen kerkgebouw, opgetrokken in de eind 13de eeuwse Romano-gotische bouwtrant, gekenmerkt door groepen smalle flauw spitsbogige vensters en nissen, waaronder aan de koorzijde ronde nissen. Inwendig indeling in twee zones en vijf traveeën door zware muurpijlers, die bij de restauratie in 1906 op gevonden grondslagen zijn opgetrokken als aanzet van achtdelige gewelven. Aan de westzijde een portaal met poortdoorgang uit 1772. In de kerk 18e eeuwse zerken, waaronder die voor de eerste predikant. Orgel met twee klavieren en vrij pedaal in 1868 gemaakt door C.G.F. Witte.
Interieur
Ook het interieur is steeds geïnspireerd op de laatmiddeleeuwse gotiek. Zelfs de preekstoel, het doopvont en het altaarstuk zijn uitgevoerd in de gotische vormentaal. Maar de belangrijkste verwijzing naar de gotiek is de opvatting van de ruimte. De kerk is een ruime basiliek met hoge gebrandschilderde ramen, waarin de blik van de kerkganger omhoog wordt gestuurd.
Tot de inventaris behoort een preekstoelkuip uit circa 1745, met snijwerk van Casper Struiwig naar ontwerp van Jan Bitter, afkomstig uit de afgebroken kerk van Oterdum. De oorspronkelijke is preekstoel overgebracht naar de middeleeuwse kerk van Monnickendam. Onder de orgelgalerij is de deuromlijsting van de oude westingang aangebracht; blijkens opschrift is deze in 1772 gemaakt.
Gebrandschilderde ramen
Tegen de koorwanden staan een hele reeks grafzerken opgesteld, waarvan de oudste uit 1582 dateert. De gebrandschilderde ramen uit 1948/1970 zijn ontworpen door J. Schilt en F. Schilt-Geesink. In de noordwand van het koor bevindt zich een tegeltableau vervaardigd door de fam. Rozenburg (1910) ter herinnering aan de restauratie van 1905-1907.
Monumentomschrijving Rijksdienst
Kerk
Herv. Kerk. Bakstenen kerkgebouw, opgetrokken in de eind 13e eeuwse Romano-gotische bouwtrant, gekenmerkt door groepen smalle flauw spitsbogige vensters en nissen, waaronder aan de koorzijde ronde nissen. Inwendig indeling in twee zones en vijf traveeën door zware muurpijlers, die bij de restauratie in 1906 op gevonden grondslagen zijn opgetrokken als aanzet van achtdelige gewelven. Aan de westzijde een portaal met poortdoorgang uit 1772. In de kerk 18e eeuwse zerken, waaronder die voor de eerste predikant. Orgel met twee klavieren en vrij pedaal in 1868 gemaakt door C.G.F. Witte.
Toren
Toren. Ten noordwesten van de kerk op ruim 23 meter afstand de toren, waarvan het benedengedeelte nog uit de 13e eeuw kan stammen en de lantaren in 1930 is gebouwd. In de toren twee oude klokken uit 1773 en 1826.
Orgel
Op 22 maart 2001 is het uit 1868 daterende Witte-orgel in de Hervormde Marktpleinkerk te Winschoten weer in gebruik genomen. Dit instrument is het enige orgel van C.G.F. Witte in Groningen en de kerkvoogden vroegen in 1865 dan ook vergeefs naar referenties van Witte in de omgeving. Dit gegeven noch de relatief hoge prijs die Witte vroeg, weerhield de kerkvoogden er echter van de opdracht aan Witte te verstrekken. Witte heeft nog wel bedongen dat er een retourvracht moest worden geregeld voor het transport per schip van Utrecht naar Winschoten. Het orgel bleef in de loop der jaren nagenoeg gaaf bewaard. De firma L. van Dam & Zonen (Leeuwarden) herstelde het orgel in 1890 en was ook verantwoordelijk voor de demontage en herplaatsing van het instrument in het kader van de kerkrestauratie in 1905-1907.
Vanaf 1957 droeg Mense Ruiter zorg voor het onderhoud. Deze firma voerde in 1975 een restauratie van de windlade van het Hoofdwerk uit en verrichtte in 1982 nog partiële herstelwerkzaamheden. Daarna was het orgel in onderhoud bij Orgelmakerij Gebr. Reil (Heerde). De in 2001 voltooide algehele restauratie, onder advies van Jan Jongepier, werd eveneens door de medewerkers van deze firma uitgevoerd.
Het orgel heeft 23 registers, verdeeld over Hoofdwerk, Nevenwerk en Pedaal. De speeltafel bevindt zich aan de zijkant van het orgel.
bron: Protestante Gemeente Winschoten