Ransdorp, Dorpsweg 55 - Dorpskerk

Bezig met het laden van de kaart...

Algemene gegevens
Naam kerk:	Dorpskerk
Genootschap:	PKN Ned. Hervormd
Provincie:	Noord-Holland
Gemeente:	Amsterdam
Plaats:	Ransdorp
Adres:	Dorpsweg 55
Postcode:	1028BL
Inventarisatienummer:	06003
Jaar ingebruikname:	1720 / 1928
Architect:	Jan Poyt
Huidige bestemming:	cultureel centrum
Monument status:	Rijksmonument 6741 (toren)

Inhoud

1 Geschiedenis
2 Monumentomschrijving Rijksdienst
3 Orgel
4 Externe links
5 Afbeeldingen
- 5.1 Exterieur
- 5.2 Interieur

Geschiedenis

Monumentale, forse toren van 32 meter hoog in laatgotische stijl. Gebouwd begin 16e eeuw. De toren is nooit afgebouwd. Tegen deze toren is in 1928 een nieuwere kerkzaal gebouwd. Buiten gebruik als kerk ± begin jaren 2000. Nu Cultureel Centrum.

Ransdorp in het Noord-Hollandse Waterland was al een plaats van betekenis in 1324. In de loop van de vijftiende eeuw ontwikkelde het zich tot een welvarend dorp, drijvend op handel, nijverheid en vooral scheepvaart. De oudst bekende vermelding van een kerk dateert uit 1373. De kerk was ten tijde van het bouwen van de toren begin zestiende eeuw zo groot, dat het hele kerkplein er door in beslag werd genomen. De grote kerk moet nog intact geweest zijn toen de toren werd gebouwd, vermoedelijk tussen 1502 en 1542. Verval van het kerkgebouw trad op begin 17e eeuw. Op een gravure uit 1634 van A. Rademaker is te zien, dat de grote kerk een ruïne was geworden en dat daarbinnen een veel kleinere kerk was gebouwd.

De toren is niet compleet. De bovenste van de drie geledingen is slechts fragmentarisch aanwezig en de spits ontbreekt geheel. Eind 15e begin 16e eeuw was het in Nederland niet ongebruikelijk dat kerktorens niet afgebouwd werden. Mogelijk had dit met de Reformatie te maken. Maar rond 1570 had Waterland ook te maken met een forse inkrimping van de economie. Geldgebrek is daarom waarschijnlijk een van de belangrijkste redenen geweest dat de toren nooit is afgebouwd en zal vervolgens zeker een rol hebben gespeeld bij het nalaten van onderhoud. Toren en kerkgebouwen zijn in de loop der tijd dusdanig in verval geraakt, dat de beide kerkgebouwen in 1718 zijn gesloopt. In 1720 werd een nieuwe kleine kerk ingewijd. Deze kerk is weer tegen de toren aangebouwd. In 1788 werd de opening van de toren naar de kerk dichtgemetseld en heeft men aan de oostzijde van de kerk een nieuwe ingang gemaakt. Tegen deze toren is in 1928 een nieuwere kerkzaal gebouwd. Het verval van de toren was uiteindelijk van dien aard, dat men in 1936 ingrijpende restauratieplannen voorstelde. De grote restauratie vond plaats tussen mei 1936 en september 1938. Later, in 1977/78 en in 1991 zijn nog enkele herstelwerkzaamheden uitgevoerd. De laatste restauratie van de kerk en de toren werd in 2006 uitgevoerd.

Bovenstaande tekst is grotendeels ontleend aan "Geschiedenis van de Ransdorper Toren", een uitgave van de Stichting Randsdorper Toren.

Monumentomschrijving Rijksdienst

Toren van de Nederlands Hervormde Kerk. Zeer zware onvoltooide, rijk gedetailleerde laatgotische toren (begin XVI door Jan Poyt). Klokkenstoel met klok van H. Meurs, 1620, diam. 129,6 cm. Mechanisch torenuurwerk.

Orgel

In 1912 plaatst de firma A.S.J. Dekker (Goes) een orgel met één manuaal en aangehangen pedaal in de Gereformeerde Kerk te Bergen op Zoom. Het heeft zeven stemmen en een mechanische sleeplade. Na de bouw van een nieuwe kerk in 1928 ruilt men het instrument in bij de firma Dekker voor een groter orgel. Dekker plaatst het orgel in 1928 over naar de dorpskerk van Ransdorp.