Handelingen

Kampen, Burgwal 60 - Burgwalkerk: verschil tussen versies

Uit Reliwiki

(kaart hersteld)
(afbeelding uit 1984 bij juiste object geplaatst)
Regel 47: Regel 47:
|-valign="top"
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Monument status:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Monument status:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | gemeentelijk monument
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Gemeentelijk monument
|}
|}


Regel 113: Regel 113:
Afbeelding:Kampen Burgwalkerk-2.JPG
Afbeelding:Kampen Burgwalkerk-2.JPG
Afbeelding:Kampen Burgwalkerk.JPG
Afbeelding:Kampen Burgwalkerk.JPG
Afbeelding:10358 Kampen Oud. Geref. Gem. in Ned. 1893 Burgwal 101 OV. opname 18-08-1984 foto. Job van Nes. Zaandam (2).jpg|opname JvN 18-08-1984
</gallery>
</gallery>
====Interieur====
====Interieur====

Versie van 17 jan 2020 16:37


Bezig met het laden van de kaart...
Algemene gegevens
Naam kerk: Burgwalkerk
Genootschap: PKN Gereformeerde Kerk
Provincie: Overijssel
Gemeente: Kampen
Plaats: Kampen
Adres: Burgwal 60
Postcode: 8261EM
Inventarisatienummer: 10349
Jaar ingebruikname: 1875
Architect:
Huidige bestemming: kerk
Monument status: Gemeentelijk monument


Geschiedenis

Historisch Gereformeerd kerkgebouw.

Kampen Burgwalkerk-1.JPG

Verving Hofstraatkerk.

  • Buiten gebruik voor reguliere kerkdiensten op zondagochtend. Wel zijn er maandelijks op zondagmiddag 17.00 uur cantatediensten.

Kerk

Zaalkerk, gebouwd in 1874-75 in een sterk versoberd neoclassicisme. Bijzonder is de dakconstructie met een voor die tijd bijzonder grote overkapping zonder steunpilaren in de kerk of steunberen buiten de kerk. De voorgevel omvat een middenpartij met drie rondboogvensters, bekroond door een timpaan en een dakruiter. Deze middenpartij wordt geflankeerd door twee zijstukken met elk één rondboogvenster. De kerk wordt overdekt door een gekoofd plafond en bevat aan alle zijden galerijen. Het liturgisch centrum bevindt zich aan de brede zijde tegenover de hoofdingang. Het werd in 1951 vernieuwd.

De kerk behoort tot de weinige grote kerken die door de Afgescheidenen zijn gebouwd. Na de vereniging met de dolerenden in 1892 werd de kerk gebruikt door de daarbij ontstane Gereformeerde Kerken in Nederland, thans behorende tot de PKN.

Orgel

De Burgwalkerk in Kampen werd in 1875 in gebruik genomen. Het orgeltje uit de voormalige Hofstraatkerk heeft even dienst gedaan, opgesteld naast de preekstoel, maar met spoed moest er een groter orgel geplaatst worden. Daartoe werd in 1877 de opdracht verleend aan de Kamper uurwerkmaker en amateur orgelbouwer Zwier van Dijk, die een instrument met twee manualen en aangehangen pedaal leverde voor fl 3000,- met 17 sprekende stemmen, waar later nog een stem werd bijgevoegd. Vijf beelden werden op de kas geplaatst, gekocht voor fl 200,- bij beeldhouwer Van de Hoogt in Amsterdam. De tractuur van het orgel was, zoals in die tijd nog gebruikelijk, mechanisch. De windvoorziening werd - zoals toen gebruikelijk - in werking gesteld door orgeltrappers (calcanten), waartoe achter het orgel een grote magazijnbalg diende.

In het jaar 1930 werd een elektrische windmachine geplaatst. De orgelbouwer J. Reil (Heerde) verrichtte een restauratie en uitbreiding in 1943. Een pedaallade kon nog achterin de orgelkas worden geplaatst, zodat een vrij pedaal ontstond met drie stemmen. Enige verschuivingen en veranderingen met de manuaalregisters completeerden de ingreep, maar storingen bleven en zo werd besloten in 1951, tegelijk met de restauratie van het kerkgebouw, ook het orgel weer door Reil te laten veranderen. De hoofdwerkkas werd verplaatst tegen de achtermuur, de windkas verdween en een rugwerkkas werd bijgebouwd. De pedaalladen kwamen terzijde van de hoofdwerkkas achter schotten, pneumatisch opgesteld. Een zwelkast werd gebouwd. Kosten van de ingreep fl 4000,-. Deze beurt aan het instrument heeft niet geleid tot een goed resultaat. Uiterlijk bleek dat de vijf beelden het niet hebben overleefd, twee kleine beelden bij de pedaaltorens wel.

Reeds in het jaar 1958 moest opnieuw gerestaureerd worden, nu door de fa. Willem van Leeuwen (Leiderdorp), die een plan maakten om een geheel mechanisch instrument met drie manualen en pedaal te realiseren, totaal 33 sprekende stemmen. Daartoe moest de lade van het hoofdwerk bovenin de kas en het bovenwerk als positief onderin de kas, zodat ook ruimte zou komen om de pedaalladen in de kas te brengen. Enige registers veranderden van plaats, de dubbelkorigheid van de Praestant werd hersteld. Dit werk werd uitgevoerd voor fl 55.000,-. Behoudens een achttal registers van het rugwerk, die werden gereserveerd (prijskaartje) en de zwelkast die verdween.

In het jaar 1960 valt een groot stuk stucplafond naar beneden, de kerk gaat dicht, het orgel wordt gedemonteerd, maar ook weer geïnstalleerd, met nu ook de vulling van het rugpositief. Een nieuwe rugwerklade wordt geïnstalleerd en het geheel krijgt het VEKA-systeem, een patent van Van Leeuwen. Enkele registers worden door Willem van Leeuwen gebruikt, afkomstig uit het Garrels-orgel in Maassluis, de rest is nieuw pijpwerk. Completering met zeven beelden volgt nog in 1963.

In het voorjaar van 2007 is het orgel schoongemaakt door orgelmakerij Reil. De pulpeten zijn vernieuwd en de intonatie is nagelopen. In samenwerking met schildersbedrijf De Groot uit Kampen werden de frontpijpen van nieuw bladgoud voorzien. Deze firma schilderde ook de orgelkas ivoorkleurig, afgezet met bladgoud. Op 24 mei 2007 nam de kerkelijke gemeente haar orgel weer in gebruik.

Het orgel bevond zich voor de restauratie technisch gezien in goede staat, maar een schoonmaakbeurt van het pijpwerk was noodzakelijk, dit gebeurde normaal om de 30 jaar, waar het nu in 1960 voor het laatst is gebeurd, dus 47 jaar daarvoor. De orgelkas heeft in de jaren ook erg geleden, is goed beschadigd, zodat een verfbeurt ook noodzakelijk was, en het terugbrengen van de ivoorkleur versiert met gouden ornamenten leek het beste, gezien de bijzondere kleuren waarmee het kerkgebouw is versierd. De imitatie-eiken kleur, die het orgel voor de restauratie had, paste niet in het geheel en was ook niet oorspronkelijk.

Dispositie

  • Hoofdwerk (manuaal 2): Quintadeen 16' - Prestant 8' (discant dubbel) - Holpijp 8' - Octaaf 4' - Roerfluit 4' - Quint 2⅔' - Octaaf 2' - Mixtuur 2' 4-6 sterk - Cornet 4' 4 sterk discant - Trompet 8'.
  • Rugwerk (manuaal 1): Holpijp 8' - Quintadeen 8' (C-H in Holpijp) - Prestant 4' - Gedekte fluit 4' - Gemshoorn 2' - Sesquialter 2⅔' 2 sterk, vanaf a (1951) - Quint 1⅓' - Scherp 1' 3 sterk - Kromhoorn 8' - Tremulant.
  • Positief (manuaal 3): Praestant 8' - Doesfluit 8' - Gamba 8' (C-H in Doesfluit) - Octaaf 4' - Speelfluit 4' - Nasard 2⅔' (1943) - Fluit 2' - Mixtuur 1⅓' 3-4 sterk (1959) - Hobo 8' (1951) - Tremulant.
  • Pedaal: Subbas 16' - Prestant 8' - Octaaf 4' (1959) - Fagot 16' (1961) - Cornet 4' (1961).
  • Koppelingen: Rugwerk aan Pedaal - Hoofdwerk aan Pedaal - Positief aan Pedaal - Rugwerk aan Hoofdwerk - Positief aan Hoofdwerk.

Mechanische sleepladen. Manuaalomvang: C-f3. Pedaalomvang: C-d1. Winddruk: 86 mm. WK. (Hoofdwerk), 75 mm. WK. (Positief), 91 mm. WK. (Rugwerk), 90 mm. WK. (Pedaal).

In de media

  • Uit Provinciale Overijsselsche en Zwolsche Courant, 6 Maart 1943.

Blijkens het mededeelingenblad der Geref. Kerk van Kampen heeft de Kerkeraad besloten voor de toewijzing der zitplaatsen in de Burgwalkerk tijdelijk een andere regeling te treffen dan in de overige kerkgebouwen geldt. Zooveel mogelijk zullen daar tot de inwendige restauratie van het gebouw, de oude zitplaatsen weer worden toegewezen aan degenen, die ze vroeger bezet hielden. Deze behoeven derhalve niet te loten, zooals de bezoekers der Nieuwe Kerk en Westerkerk. Voorts zullen met ingang van a.s. Zondag vijf minuten voor den aanvang der godsdienstoefeningen alle gereserveerde plaatsen vrij zijn. Het roode lichtje is daarvoor het sein.

  • Uit Provinciale Overijsselsche en Zwolsche Courant, 29 Mei 1943.

Ter inwijding van het gerestaureerde orgel in de Burgwalkerk gaf de organist van de kerk, de heer H.J. Kruithof, Donderdagavond een orgelbespeling. Een inleidend woord, dat van veel waardeering voor de organist getuigde, sprak ds. J. de Waard. Hij schetste de geschiedenis van het orgel en zijn organist, die al meer dan 40 jaar het instrument van de Burgwalkerk bespeelt, en merkte o.a. op dat de restauratie was bekostigd buiten de kerkelijke financiën om. Voor den heer Kruithof in het bijzonder beteekent deze restauratie de vervulling van een langgekoesterden wensch. Hij bracht een sober melodieus programma ten gehoore, waarin de nieuwe kwaliteiten van het orgel, dat er uitstekend op vooruit is gegaan, goed tot hun recht kwamen. Het bevatte o.a. naast Adagio van Ch.G. Höpner en Allegro Vivace van J.G. Töpfer, twee fantasieën van geestelijke liederen en Ps. 42 van den organist zelf die zich voorts als vanouds in de begeleiding van de samenzang een meester toonde. Er bestond voor dezen avond van gewijde muziek veel belangstelling, die den heer Kruithof eer aandeed.

  • Uit RTVoost.nl, d.d. 22 december 2015

Gereformeerd en Hervormd Kampen gaan samen drie van de huidige zes kerkgebouwen afstoten. Recent is besloten dat de gemeenteleden in ieder geval afscheid moeten nemen van de Burgwalkerk en de Noorderkerk. Dat heeft de Algemene kerkenraad besloten. De Burgwalkerk wordt ondergebracht in een stichting die het gebouw voor meerdere doeleinden gaat exploiteren. De Noorderkerk, die al langer niet meer in gebruik is, gaat in de verkoop. De Algemene Kerkenraad onderzoekt de komende periode welke derde kerk dicht moet, de keuze zal daarbij tussen de Broederkerk of de Bovenkerk gemaakt moeten worden.

Externe links

Afbeeldingen

Exterieur

Interieur