Handelingen

Dongen, Kerkstraat 56 - Oude Kerk

Uit Reliwiki


Bezig met het laden van de kaart...
Algemene gegevens
Naam object: Oude Kerk
Genootschap: Protestantse gemeente Dongen - Rijen
Provincie: Noord-Brabant
Gemeente: Dongen
Plaats: Dongen
Adres: Kerkstraat 56
Postcode: 5101BD
Sonneveld-index: 07309
Jaar ingebruikname:
Architect:
Huidige bestemming: Protestantse Kerk
Monument status: Rijksmonument 13220 (kerk); 13221 (toren)



Geschiedenis

Dongen, Laurentius; jk 17-03-2010

De huidige Protestantse Oude Kerk aan de Kerkstraat dateert al van de 14de eeuw en was oudtijds gewijd aan de H. Laurentius. Bij een storm, mei 1928, stortte het dak van het schip van de kerk in. Het is altijd een ruïne gebleven. De toren staat er nog. Het koor en het transept van de Laurentiuskerk doen dienst als plaatselijke Protestantse kerk. Eigenaar van de kerk is nu de Stichting Oude Kerk. Er zijn plannen tot restauratie van kerk en toren en conservering van het schip. Maar hiervoor is wel 1,2 miljoen euro nodig. Zie hiervoor ook de website van de stichting.

Voorjaar 2011 is begonnen aan de conservering van de ruïne!

Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed

Kerkgebouw

Laatgotische kruiskerk met driebeukig schip, herbouwd 1640-1644 - thans tot ruine vervallen, een dwarspand en een driezijdig gesloten koor uit omstreeks 1500. Gerestaureerd in 1930-1932, uitgezonderd het schip. Gesneden eiken kansel met boogpanelen, omstreeks 1650; grafzerk voor pastoor Dierick Willemszoon (plm. 1503), twee tekstborden uit de tachtiger jaren van de 17de eeuw.

Toren

Eikenhouten klokkenstoel met klok van anonieme gieter, 1667, diam. 120 cm. Mechanisch smeedijzeren torenuurwerk, voor 1594, het foliot is in 1671 vervangen door een ankergang met slinger door Juriaan van Zutphen, elektrische opwinding.

MIP omschrijving

  • Bijgebouwen: Rond de kerk een kerkhof met diverse grafmonumenten afgezet door gedeeltelijk een gemetselde schansmuur met ezelsrug en pilasters. Toegangshek tussen pijlers.
  • Bijzonderheden:Hervormde kerk, laatgotische kruiskerk met driebeukig schip, herbouwd 1640-1644 thans tot ruïne vervallen, een dwarspand en een driebeukig gesloten koor uit omstreeks 1500. Gerestaureerd in 1930-1932 en ca. 1984-1987, uitgezonderd het schip.
  • Omschrijving:
    • Gesneden eiken kansel met boogpanelen, omstreeks 1650.
    • Grafzerk voor pastoor Dierick Willemszoon (ca. 1503).
    • Twee tekstborden uit jaren '80 van de 17e eeuw.
    • De toren in Kempisch gotische stijl telt drie geledingen met overhoekse steunberen en heeft een achtzijdige spits.

In de media

Dongen, Laurentius, ruïnegedeelte, jk 17-03-2010
  • Uit Het Vaderland, 22 Mei 1928.

Gisteravond laat stortte met donderend geweld het middenschip van de sedert jaren ongebruikt staande Kerk der Protestantsche Gemeente te Dongen ineen. Steenen en balken kwamen overal in het rond terecht, vooral op den openbaren weg, waar evenwel, door het reeds gevorderde uur, gelukkig geen personen zijn getroffen. Eenige jaren geleden werden door het Rijk voor de reparatie van het kerkgebouw gelden beschikbaar gesteld, doch later werd het besluit ingetrokken. Het overblijvend gedeelte van de kerk baart geen zorg voor de openbare veiligheid.

  • Uit Reformatorisch Dagblad, 12 mei 2009.

Restauratie ”Ruïnekerk” Dongen
De ”Ruïnekerk” in Dongen heeft 1,2 miljoen euro nodig om het ingestorte deel van de kerk te conserveren en andere delen te restaureren.

Voor de restauratie, conservering en herontwikkeling van de Oude Kerk of ”ruïnekerk” aan de Kerkstraat in het Brabantse Dongen is in totaal 1,2 miljoen euro nodig. Dat heeft het Monumenten Fonds Brabant (MFB) onlangs berekend.

De Oude Kerk is deels een ruïne. Bij een storm in mei 1928 is het dak van het schip ingestort. De ruïne verbindt de toren met het transept, dat nog steeds in gebruik is als kerkgebouw. De rijkscommissie voor monumentenzorg erkende in 1929 het gebouw als ruïne en pleitte voor handhaving van die status.

Het is niet de bedoeling dat de ruïne bij de restauratie herbouwd wordt. De stichting heeft het voornemen om de ruïne slechts te conserveren, om verder verval ervan te voorkomen, en haar toegankelijk te maken voor publiek.

De ruïne is typerend voor de situatie in Brabant in de 18e en de 19e eeuw. Dit betrof kerkgebouwen die met de Reformatie in protestantse handen waren gekomen. De meestal kleine protestantse gemeenten konden niet genoeg geld opbrengen voor het onderhoud van de gebouwen.

Veel van deze ruïnes in Brabant zijn inmiddels verdwenen. Eigenaar van de kerk in Dongen is de ”Stichting de Oude Kerk”. Zij wil de kerk na de restauratie een multifunctionele bestemming geven, zodat het gebouw geschikt wordt voor bijvoorbeeld concerten, lezingen en symposia. De Dongense ruïnekerk heeft verder veel onderhoud nodig om te voorkomen dat het dak instort.

Orgel

In de kerk staat sinds 1986 een elektronisch imitatie-orgel van het merk Monarke. De luidsprekers zijn achter een schijnfront geplaatst, dat ontworpen is door firma Van Lagen te Garderen.

Externe links

Afbeeldingen

Exterieur

Interieur

Orgel